O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va innovatsiyalar vazirligi namangan muhandislik-qurilish instituti

 
 
 

---

2-Amaliy mashg’ulot 
RDB tokarlik, parmalash va frezalash texnologik jihozlarida koordinata 
o’qlarini tanlash 
 RDB dastgohlarning klassifikatsiyasi 
1.Bajarilayotgan texnologik operatsiyalar bo’yicha: tokarlik, parmalash, frezalash, 
jilvirlash va hokazo, hamda ko’p maqsadli dastgohlar. 
2.Ishchi organlarining harakatini muvofiqlashtirish va koordinatsiya qilish 
bo’yicha: pozitsion; to’g’ri burchakli; konturaviy va kombinatsiyalashgan boshqarish 
turlari mavjud. 
Pozitsion boshqarish ishchi organni dasturda belgilangan holatga avtomatik 
ko’chirish uchun xizmat qiladi (rasm. 1, a). Bunda ko’chirish vaqtida detalga ishlov 
berilmaydi. Pozitsion boshqarish asosan teshiklarga ishlov berishda keng qo’llaniladi.
To’g’ri burchakli boshqarish (rasm 1, b) ishchi 
organni 
to’g’ri 
burchakli 
traektoriya bo’yicha harakatlanish 
uchun ishlatiladi. Bunday
boshqarishda
ishchi asbob yoki organ bir vaqtda faqat bitta koordinat o’qi bo’yicha 
harakat 
qiladi. 
Konturaviy yoki uzluksiz boshqarish 
(rasm 1, v) ishchi organni bir vaqtda 
bir necha koordinat o’qlari bo’yicha belgilangan funktsional bog’lik asosida 
surilishini ta’minlaydi. 
Kombinatsiyalashgan boshqarish pozitsion va uzluksiz boshqarishlarning 
funktsiyalarini amalga oshirish imkoniyatiga ega. 
Rasm 1. Ishchi organlarining harakatini muvofiqlashtirish va 
koordinatsiya qilish bo’yicha dastgohlarning klassifikatsiyasi: 
a) pozitsion boshqarish;b) to’g’ri burchakli boshqarish;v) 
konturaviy boshqarish 
3.Bir vaqtda boshqariladigan ishchi harakatlar soni 
bo’yicha: a) bir koordinatali; b) ikki koordinatali; v) 
uch koordinatali; g) to’rt koordinatali; d) ko’p 
koordinatali.