O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va inovatsiyalar vazirligi

2.9 – rasm. Uch fazali ko‘prik o‘zgartirgichi tokining yuqori garmonikasi nisbiy qiymatlarini egri chiziqlari
[15] ga muvofiq o‘zgartirgichning n-chi garmonikasi EYuKning nisbiy (tarmoqning nominal fazaviy kuchlanishini kasrlaridagi) qiymati:

bu yerda va o‘zgartirgich quvvatini nominal qiymati va uning transformatori orasidagi QT quvvati; to‘liq quvvatli o‘zgartirgichning yuklama koeffitsienti. koeffitsienti 2.9 – rasmdagi egri chiziqlardan aniqlangan qiymatdan topiladi.

11; 13da garmonikalarning EYuK qiymatlari bir necha o‘n foizga, ga yetishi mumkin.
O‘zgartirgichning o‘tkinchi ish rejimlarida, tarmoq toklarining yuqori garmonikasi qiymatlari orasidagi bir xillik o‘rnatilgan holatda bo‘lgani kabi saqlanib qoladi [15]. Shu bilan birga, 0,5% gacha asosiy chastota tok amplitudasiga ega uchga karrali garmonikalar va 2% gacha amplitudali juft garmonikalar, birinchi navbatda 2-chi va 4-chi, paydo bo‘ladi.
To‘g‘rilagich fazali toklarining garmonik spektridan tashqari, to‘g‘rilagich sxemasi bilan belgilanadigan “nonormal” yoki nokanonik yani to‘g‘rilanish pulsatsiya soniga mos kelmaydigan yuqori garmonikalar ham bor.
Nokanonik garmoniklarning paydo bo‘lishini sabablari:

• 
  ventilni rostlash burchaklarining nominal qiymatdan og‘ishi;
  
• 
  ventilli o‘zgartirgichlarni buzilgan shaklli egri kuchlanishli tarmoqdan ta’minot olishi;
  
• 
  ventilli o‘zgartirgichlar kuchlanish nosimmetriyaga ega tarmoqdan ta’minot olishi.
  

Odatda, nokanonik garmonikalar tasodifiy hodisalar bilan izohlanadi va ehtimollik qiymatlari bilan belgilanadi. Ularning amplituda qiymatlari taqsimoti Reley qonuniga bo‘ysunadi va fazalar taqsimoti teng ehtimollik qonuniga bo‘ysunadi.
Ushbu garmonikalar tarkibining ventilni boshqarish burchaklarini xatosiga miqdoriy bog‘liqligini misol qilib, xatolik nokanonik garmonikalarning 2...3% darajasida paydo bo‘lishiga olib keladi [15]. Ular kanoniklarga nisbatan kichik bo‘lgani uchun, keyingi hisob-kitoblarda ularni hisobga olmaymiz.