O‘zbekiston respublikasi oliy ta’lim, fan va inovatsiyalar vazirligi

3 BOB. Shahar elektr tarmoqlarida kuchlanish nosinusoidalligi eksperimental tadqiq etish

3.1.Shahar elektr tarmoqlarida kuchlanish nosinusoidalligida quvvat yo‘qotishlarini hisoblash

Transformatorlarda elektr energiya yo‘qotishlarni kamaytirish uchun nosinusoidal kuchlanishlarning ta‘sirini tahlil etish
10 kV kuchlanishli tarmoqdagi transformator punktlarining nosinusoidal ish rejimlarida hosil bo‘luvchi kuchlanishning yuqori garmonika tashkil etuvchilari qiymatlaridan foydalanib sinusoidal rejimga nisbatan kelib chiqadigan qo‘shimcha quvvat yo‘qolishini miqdoriy qiymatini aniqlanadi.
Transformatorlarda yuqori garmonik toklaridan aktiv quvvat yo‘qotishlari formula bo‘yicha hisoblanadi.
(3.1)
bu yerda transformator orqali o‘tadigan n – chi garmonika toki; nominal chastotada transformatorni qisqa tutashuvdagi qarshiligi; sirtida va yaqinida sodir bo‘ladigan effektlar tufayli yuqori garmonikalar uchun qisqa tutashuv qarshiligi kuchayishini hisobga oladigan koeffitsient. Kuch transformatorlari uchun
10 kV kuchlanishli elektr uzatishtarmog‘idagi transformator punktlarida kuchlanishni n- garmonik tashkil etuvchilari koeffitsientianiqlash uchun elektr energiya sifat ko‘rsatkichlarini qayd etuvchi Malika-01 qurilmasidaGOST 13109-97 talablariga muvofiq amalga oshirildi [17].
Ikkita tarmoqning boshlanishida joylashgan TM160-10/0,4 va tarmoqning oxirida joylashgan TM160-10/0,4 transformatorlari uchun elektr energiyasi sifat ko‘rsatkichlari qiymatlari olingan.Tadqiqotlar [18] ga muvofiq 0,4 kV shinalarda o‘tkazildi, har bir o‘lchov vaqti 24 soatni tashkil etdi

1. 
   – rasm. 1-transformator uchun kuchlanishni n- garmonik tashkil etuvchilari koeffitsienti qiymatlari
   

3.1 – rasmdan ko‘rinib turibdiki, kuchlanishnigarmonik tashkil etuvchilariningtoq garmonikalari ustunlik qiladi degan xulosaga kelishimiz mumkin, ayniqsa 3, 5, 7, 9, 11, 13, 15 va 17. Ushbu garmonik tashkil etuvchilar uning sifati bilan bog‘liq umumiy energiya yo‘qotishlariga ham eng katta hissa qo‘shadi.[19]