O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

M eva
d u k k ak , y u ra k sim o n , sariq va 
binafsha rangli, bir urug'li bo'ladi. Urug‘i - 
noto'g'ri, yuraksimon, yaltiroq shaklga ega. 
Sariq yoki binafsha rangli, 1000 tasining vazni 
1,7-1,8 g keladi.
Qizil 
seb arg an in g
O 'z b e k isto n d a
15-rasm. Qizil sebarga 
O ‘zbekiston-3 navi sh o lich ilik ITI da
150

---

yaratilgan yakka tanlash y o ii bilan ekiladi.Tupi tik o 'sadi, yaxshi 
luplanadi, balandligi 120-130 sm bo'ladi, kam tuklangan. Bargi o'rtacha, 
biirglanish darajasi 60 foizni tashkil qiladi. Gulto'plami boshsimon, zichli 
shingil, guli qizil rangli, urug'i sarg'ish-binafsha rang, 1000 tasining vazni
2,2 - 2,6 g keladi. Bahorda sekin o'sadi, o'rimlardan keyin tez o'sadi, 
qishga va sho'rga chidamli.
B argak
Ahamiyati.
Keng tarqalgan to'yimli ozuqa beradigan o'simlik bo'lib, 
100 kg pichanida 53-54 oziq birligi va 11,9-12,6 kg oqsil bo'ladi. Mollar 
timpanit kasalligiga uchramaydi Tuproqda 100-200 kg azot to'playdi. 
Uii gcktarda 170 kg asal yig'adi. Bir gektardan lalmi yerlarda 20-75 s, 
suvli yerlarda 150 s pichan va 6-18 s urug' olish mumkin.
Hiologiyasi. Ko'p yillik o'tsimon o'simlik hisoblangan bargakning urug'i
l-2°C haroratda unib chiqadi, muqobil harorat 18-25°C, yaxshi qishlaydi, 
bahorda -12°C sovuqqa bardosh beradi. Q urg'oqchilikka chidamli, 
trnnspirutsiya koclTitsicnti 3(X)-400, yorug'sevaro'simlikekanligi bilan alohida 
ahatniyalga cga Sho'rlangan va nordon tuproqlarda yaxshi o'smaydi. Bir 
tonne pichan uchun 6-7 kg azot, 18-20 kg fosfor, 11-12 kg kaliy sarflanadi. 
Urug' ckilgandan keyin yer betiga urug' barglari chiqadi, keyin oddiy chin 
barg, so'ngra murakkab toq patsimon barglar rivojlanadi. Bahorda o'sish 
boshlangundun 60-65 kun o'tgandan keyin gullaydi va 110-120 kunda yetiladi. 
K
ua
I.
i
huroiat 5°C dan pasayganda o'sishdan to'xtaydi.
Y
c i
I
h
M I
i
M
i
I v x n o lo g iy a si.
O ’tm ishdosh 
kuzgi bug 'do y, m ak k ajo 'x ori, ildizm evalilardir. 
O'tmishdosh hosili yig'ilgandan keyin sug'oriladi va chizellanadi. 10-15 
kundan keyin 20-25 sm chuqurlikka yer haydaladi. Bahorda borona 
qilinadi, talab qilinsa mola bosiladi.
O 'g'itlash da
60-90 kg fosfor va 40-70 kg kaliy ishlatiladi. Yer 
huydushdun oldin 50-70 kg fosfor va 40-50 kg kaliy solinadi. Ekishdan 
oldin 10-15 kg azot, fosfor va kaliy solinadi. Tuproqda azotli moddalai 
kam bo'lsa ekishdan oldin yoki o'sish davrida 30-50 kg azot qo'llanadi. 
Kcjadagi o'g'itlarning qolgan miqdorlari o'sish davrida ishlatiladi.
Ekish.
Erta bahorda yoppasiga qatorlab 2-3 sm chuqurlikka ekiladi. 
Ekish me’yori suvli yerlarda 90-11 kg/ga, lalmi yerlarda 70-80 kg/ga ni 
tashkil etadi.