O'zbekiston respublikasi oliy va 0 ‘rta maxsus t a ’lim vazirligi

90

---

Yetishtirish texnologiyasi.
0 ‘tm ishdosh. C h o p iq ta la b va o ‘t e k in la ri ja v d a r va tr itik a le
0 ‘zbekistonning lalm ikor yerlarida ekilmaydi.
O'g'itlash. Kuzda yemi haydashdan oldin organik va mineral o ‘g‘itlar 
sochilib, so‘ng yer sharoitiga qarab 25-30 sm chuqurlikda haydalishi lozim. 
H ar bir gektariga 20-30 tonna go‘ng, 120 azot, 90 kg ammofos va 60-70 kg 
kaliyli o ‘g ‘itlar solish sam arali n atijag a olib keladi. T u p ro g ‘i kuchli 
sho‘rlangan yerlarga ekish tavsiya etilmaydi. Fosfor va kaliyli o 'g 'itla r 
hammasi kuzda ekishdan oldin yoki ekish bilan bir vaqtda, azotli o ‘g‘it 
ekish bilan bir vaqtda, ekishdan keyin va erta bahorda oziqlantirishda beriladi.
Ekish. Bu ekinlarning ekish m e’yori bug'doyga qaraganda 10-12 foiz 
ko'proq bo'ladi. Ekish chuqurligi 5-6 sm ni tashkil etadi.
Parvarishlash. Kuzda ekilgandan so 'n g tezda ularni sug'orish lozim. 
Bundan tashqari o'sish davrida 2-3 m arta sug'oriladi.
Jav dar va tritikale ekinlari k o 'k poya uchun ekilganda don to 'la
yetilganda kom baynlarda yig'ib olinadi.
Morfologiyasi. Ekiladigan, ya’ni madaniy javdar bir yillik o'simlikdir. U asosan 
ku/gi o'simlik hisoblanadi, biroq bahorgi shakllari ham uchraydi (bahorgi javdar).
Jnvdarning poyasi g'ovak, poyaning balandligi 110 sm dan 200 sm va 
undan hum baland bo'ladi. Poya 4-7 b o 'g 'im oraliqlariga ega. Poyasi 
yalang'osh yoki tukli bo'ladi. Poyasi baland bo'lganligi uchun u yotib 
qolishga moyil bo'ladi. Poyasi yaxshi tuplanadi.
Bargi bug'doyning bargiga nisbatan enli, barg tilchasi kalta, barg 
quloqchalari har xil shaklda va uzunlikda, k o 'pincha ju da kalta bo'ladi. 
Boshog'i ikki yon tom ondan siqiq bo'lib, ikki tom onga yo'nalgan kalta 
qiltiqlarga ega.
Javdar doni dum aloq, cho'zinchoq yoki ponasim on shaklda bo'lishi 
mumkin. Uzunasiga ketgan egatchasi uchida popugi bor, rangi yashildan 
jigar rangacha o'zgarib turadi. 1000 ta donasining vazni 18- 35g bo'ladi.
O 'z b e k isto n d a Q ir g 'iz - l, V a x sh sk a y a -1 16 n a v la ri, tritik a le n in g
M nogozerniy - 2, Prag Serebristiy va U zor navlari ekiladi.