O’zbekiston Respublikasi Oliy va O’

Tez tibbiy yordam.
Bizning mamlakatimizda birinchi tibbiy yordam stansiyalari va kechiktirib bo'lmaydigan yordam punktlari (travmatologik, stomatologik punktlar va boshqalar) tashkil qilingan.Tez yordam stansiyasining ishi ko'p qirrali bo'lib, unga shikasttlangan va to'satdan ro'y bergan kasalliklarda birinchi tibbiy yordam ko'rsatish shoshilinch xirurgik va terapevtik yordamga muhtoj bemorlarni kasalxonaga, tug'adigan ayollarni tug'ruqxonaga yetkazish vazifasi yuklangan. Tez yordam mashinalari har qanday chaqiriq bo'yicha so'zsiz yetib va shikasttga uchragan yoki kasallangan kishini malakali transportirovka qilishni ta’minlaydi.Tez tibbiy yordam xizmati to'xtovsiz rivojlanib va takomillashib borayapti. Hozirgi vaqtda O'zbekistonning hamma yirik shaharlarida yuqori malakali vrachlik birinchi yordamni ko'rsatish imkonini beradigan zamonaviy uskunalar bilan jihozlangan maxsus mashinalar (reanimobil) bor. Bu mashinalarda ishlaydigan vrachlar va akusherlar zarurat bo’lganda hodisa yuz bergan joyda, mashinada kasalxonaga kelinayotgan paytda bemorga qon yoki qon o'rnini bosuvchi suyuqliklarni quyadilar yurakni tashqi massaj qiladilar yoki maxsus apparatlar yordamida suniy nafas oldiradilar, narkoz beradilar, ziddi- zahar va boshqa dori preparatlarini ko'rsatadilar. Tez yordam xizmatini reanimobillar bilan ta’minlash shoshilinch yordam ko'rsatishni bir muncha yaxshilaydi. Uning samaradorligini oshiradi.Tez yordam stansiyalarida bemorlarni xirurgik va terapevtik stasionarlarga. yuqumli, psixiatrik va boshqa ixtisoslashgan kasalxonalarga malakali transportirovka qilishnigina amalgam oshiradigan bo'linmalar mavjud. Bu mashinalar poliklinikalar, tibbiyot sanitariya qismlari shoshilinch yordam punktlari, vrachlarning chaqiriqlari bo'yicha shu davolash muassasalaridagi bemorlarga xizmat qiladi. Bundan tashqari, tug'ruqda birinchi yordam ko’rsatish uchun tug'ruq sumkasi ham mavjud.
Dorilarning turlari.
Dorilar qattiq, suyuq,yumshoq shakllarga ajratilib ularga quyidagilar kiradi:
1.Qattiq dori shakllariga, tabletkalar, draje, poroshoklar kiradi. Tabletkalar asosan ichiladi, ixcham aniq dozalangan. Kapsulalar dozalangan poroshoksimon, pastasimon yoki suyuq dorilarni joylash uchun ishlatiladigan qobiqlardir. Taxir, qo’lansa hidli yoki shilliq pardalarga ta'sir etadigan dori - darmonlar kapsulada beriladi. Kapsulalar jelatin va kraxmaldan tayyorlanib, ularga 0,1 dan 1.5g gacha dori solish mumkin.
Suyuq dori shakllariga eritmalar, nastoykalar damlamalar, qaynatmalar, ekstraktlar miksturalar kiradi. Yumshoq dori shakllariga mazlar, pastalar, linementlar, plastinkalar. suppozitoriylar kiradi. Maz surtishga ishlatiladigan yumshoq dori bo'lib ularga yaxshi aralashadigan, yorug'lik ta'sir etmaydigan va havo ta'sirida o'z xususiyatlarini o'zgartirmaydigan moddalar vazelin, chuchqa yog'i , yaho'l sovun va boshqalar asos sifatida ishlatiladi. Mazlar oddiy va murakkab bo'ladi. Oddiy mazlar tarkibida bitta dori modda va asos kiradi. Murakkab mazlar bir necha dori modda va asosdan iborat. Pastalar 25% va undan ortiq miqdorda poroshok holdagi moddalar va mazlarga qo'llanladigan asoslari bor quyuq mazdir. Pastalar teri kasalliklarini davolashda ishlatiladi va ular teri haroratida yumshaydi va uzoq vaqtgacha turishi mumkin.