O’zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi tеrmiz dаvlаt univеrsitеti

Bitiruv loyiha ishining tuzilishi va xajmi. Bitiruv loyiha ishi kirish, adabiyotlar tahlili, metodik qism, pedagogik eksperiment tahlili, xulosa va foydalanilgan adabiyotlardan tashkil topgan. Mavzuni to’liq va puxta yoritishda men 5 ta tayanch sxema, 6 ta jadval, 6 ta rasm va 7 ta turli shakldagi grafiklardan foydalandim. Bitiruv loyiha ishining hajmi 68 listdan iborat.
I. Adabiyotlar tahlili
I. : Metalmaslar xaqida umumiy tushuncha.

Barcha metallmaslar uchun xos bo`lgan xususiyatlarni aniqlash uchun avvalo ularning D. I. Mendeleyev elementlar davriy jadvalidagi joylashgan o`rniga e`tibor berish va atomlarining tashqi energetik pog`onasidagi elektronlar sonini aniqlash lozim. Metallmaslar asosan kichik va katta davrlarning oxirida joylashadi, ular atomlarining tashqi elektronlar soni esa bosh guruhchalardagi barcha elementlar atomlarida bo`lgani kabi guruh raqamiga teng. Ma`lumki, davrda elektronlar biriktirib olish xususiyati nodir gazga yaqinlashgan sari, guruhda esa–atomning radiusi kamaygan sari, boshqacha aytganda pastdan yuqoriga tomon ortib boradi. Metallmaslar bir–biri bilan reaksiyaga kirishib, kovalent bog`lanishli–qutbli va qutbsiz kovalent bog`lanishli birikmalar hosil qiladi. Masalan, qutbli bog`lanishli birikmalar H₂O–suv, HCl–bodorod xlorid, NH₃–ammiyak, qutbsizlarga CO₂–karbonat angidrid, CH₄–metan, C₆H₆–benzol.

Metallmaslar vodorod bilan uchuvchan birikmalar hosil qiladi, masalan, HF–vodorod ftorid, H₂S–vodorod sulfid, NH₃–ammiak, CH₄–metan.
Metallmaslar kislorod bilan kislotali oksidlar hosil qiladi. Ular ba`zi oksidlarda guruh raqamiga teng maksimal oksidlanish darajasini namoyon qiladi (masalan, SO<sub>3</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>5</sub>), boshqalarida esa ancha past oksidlanish darajasini namoyon qiladi (masalan, SO<sub>2</sub>, N<sub>2</sub>O<sub>3</sub>). Kislotali oksidlarga kislotalar muvofiq keladi; bitta metallmasning kislorodli ikkita kislotasi orasida metallmas yuqori oksidlanish darajasini namoyon qiladigan kislotasi kuchliroq bo`ladi. Masalan, nitrat kislota HNO₃ nitrit kislota HNO₂ dan kuchli, sulfat kislota H₂SO₄ esa sulfit kislota H₂SO₃ dan kuchliroq.
Normal sharoitda metallmaslardan vodorod, ftor, xlor, kislorod, azot va nodir gazlar–bular gazlar, brom–suyuqlik, qolganlari–qattiq moddalardir.