O`zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o`rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt mоliya instituti

Tannarxni o’zgaruvchi xarajatlar bo’yicha kalkulyatsiyalash (direkt- yoki veribl-kosting).⁶⁷ Bu usulda faqat o’zgaruvchi ishlab chiqarish xarajatlari mahsulotga xarajat sifatida talqin qilinadi (zahira sig’imli xarajatlar), doimiy ishlab chiqarish xarajatlari esa davr xarajatlariga tegishli hisoblanadi. Direkt-kostingdan foydalanib tayyorlangan foyda va zararlar to’g’risidagi hisobot ichki hisobot sifatida qo’llaniladi. Bu hisobotda marjinal daromad ko’rsatiladi, bu daromad barcha o’zgaruvchi xarajatlar bilan daromadlar o’rtasidagi tafovutdan iborat.
Quyida xarajatlarni to’la taqsimlab tannarxni kalkulyatsiyalash (abzorpshen-kosting) va o’zgaruvchi xarajatlar bo’yicha (direkt- yoki veribl-kosting) kalkulyatsiyalashdan foydalanib tayyorlangan foyda va zararlar to’g’risidagi hisobotlar keltirilgan.
Foyda va zararlar to’g’risida hisobot (abzorpshen-kosting), sh.b.

Sotishdan tushgan daromad	1 000
Minus Sotilgan mahsulot tannarxi (barcha ishlab chiqarish xarajatlari kiritiladi)	600
Yalpi foyda	400
Minus Ma’muriy sarflar va sotish bo’yicha sarflar (doimiy va o’zgaruvchi)	300
Operatsion foyda	100

Foyda va zararlar to’g’risidagi hisobot (direkt-kosting)¹, sh.b.

Sotishdan tushgan daromad	1 000
Minus O’zgaruvchi ishlab chiqarish xarajatlari (bevosita materiallar, to’g’ri mehnat, o’zgaruvchi ishlab chiqarish ustama sarflari)	360
Minus O’zgaruvchi ma’muriy sarflar va savdo sarflari	120
Marjinal daromad	520
Minus Doimiy xarajatlar: Doimiy ishlab chiqarish ustama sarflari Doimiy ma’muriy sarflar va sotish sarfi	240 180
Operatsion foyda	100

¹ Marjinal moliyaviy hisobot deb ham aytiladi