O’zbekiston rеspublikаsi oliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi toshkеnt dаvlаt iqtisodiyot univеrsitеti
Download 1.36 Mb. Pdf ko'rish
|
Xulq-atvor (o\'quv qo\'llanma) - янги
- Bu sahifa navigatsiya:
- 11.2. Anʼanaviy iqtisodiyot asoslarining cheklovlari va resurslar taqsimoti
- Pareto mezoni
|
olishning samarali usuli ekanligi ilmiy jihatdan isbotlangan.
Yuqorida aytib o’tganimizdek, libertar paternalizmda “turg’atish” usuli “noqulay holatda chekish” kabi asosiy asosga asoslangan holda qo’llaniladi. “Nega chekish zararli?” degan savolga “Chunki salomatlik yaxshi bo’lishi kerak” degan javob bo’ladi. Bu voyaga etmaganlarni chekish bilan bog’liq siyosatni baholash uchun etarlicha kuchli asos bo’lishi kerak. Biroq, muammo bir-biriga zid bo’lgan manfaatlar bilan murakkablashganda, masalan, tug’ilish darajasi past bo’lgan aholining tez qarishi va u bilan bog’liq davlat byudjeti muammosi kabilarni hal etish uchun biz alternativ siyosatlar natijasida kelib chiqadigan resurslarni taqsimlashni baholashimiz lozim. 144 11.2. Anʼanaviy iqtisodiyot asoslarining cheklovlari va resurslar taqsimoti An’anaviy iqtisodiyotda resurslarni taqsimlashni baholashning standart analitik asosi ikki qismdan iborat. Baholashning ikkala qismi ham ochilgan afzallik nazariyasiga asoslanadi, bu biz an’anaviy iqtisodiyotdagi standart farazlar to’plami ostida insonlarning tanlov xatti-harakatlarini kuzatish orqali ularning haqiqiy afzalliklarini bilib olishimiz mumkinligini ko’rsatadi. Baholash individual kommunal xizmatlarga asoslanganligi sababli, uni farovonlik iqtisodiyotining standart asosi deb atash mumkin. Standart tuzilmaning bir qismi resurslarni taqsimlashni iqtisodiy samaradorlik nuqtai nazaridan Pareto mezoni asosida baholaydi, bu mezonga ko’ra, agar bir kishi qat’iy ravishda yaxshiroq bo’lsa va boshqa hech kim yomonroq bo’lmasa, taqsimlash yaxshiroq bo’ladi. Agar yangi taqsimot Pareto mezoni bo’yicha dastlabki taqsimotdan yaxshiroq bo’lsa (masalan, siyosat o’zgarishi sababli), u holda o’zgarish Pareto yaxshilanishi hisoblanadi. Agar Paretoni yaxshilash imkoniyati bo’lmasa, taqsimlash Pareto samarali hisoblanadi. Bu doiradagi juda muhim nazariy natija farovonlik iqtisodiyotining birinchi teoremasidir. Bu teorema shuni ko’rsatadiki, mukammal raqobat (alohida iste’molchi yoki kompaniya bozor narxiga ta’sir qila olmaydi) va hech qanday tashqi ta’sir (individual iste’mol va kompaniyaning ishlab chiqarishi boshqa iste’molchi yoki kompaniyaning foydali yoki ishlab chiqarishiga ta’sir qilmaydi) farazlari ostida, umuman Pareto mezoni: x va y ikkita taqsimotni hisobga olgan holda, agar bir kishi qat’iy ravishda x ni y dan afzal ko’rsa va boshqalarning har biri x ni y dan afzal ko’rsa, u holda x ni y dan yaxshiroq deb baholash kerak. 145 olganda, resurslarni taqsimlash muvozanati (talab barcha bozorlarda taklifga teng) Pareto samarasidir. Ushbu yondashuvning afzalliklaridan biri shundaki, u naflikni shaxslararo taqqoslashni chetga suradi. Standart tuzilmaning boshqa qismi iqtisodiy samaradorlikdan tashqari boshqa mulohazalarni ham o’z ichiga olishi mumkin, masalan, ijtimoiy Download 1.36 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|