O’zbekiston rеspublikаsi oliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi toshkеnt dаvlаt iqtisodiyot univеrsitеti

Qisqa xulosalar 
Inson forovonligi iqtisodiyotida forovonlik (baxt)ning uch xil tushunchasi 
qo’llanilgan: hissiy baxt, hayotdan qoniqish va eudaimoniya. Ushbu sohadan 
tashqarida bo’lgan ko’plab iqtisodchilar baxtni mazmunli shaxslararo 
taqqoslash mumkinmi yoki yo’qmi, degan savolni tashvishga solmoqda. 
Tadqiqot 
natijalarini 
shaxslararo 
taqqoslashlar 
va 
taqqoslashlarsiz 
solishtirganda ko’p natijalar ishonchli, ba’zi natijalar esa ishonchli emas edi. 
Ikki turdagi tadqiqot bo’yicha barcha ishonchli natijalar tasodif deb 
hisoblamasak, mustahkamlik shaxslararo taqqoslashlar hech bo’lmaganda ba’zi 
sharoitlarda mumkin bo’lishi kerakligini ko’rsatadi. Ko’proq empirik va nazariy 
tadqiqotlar Well-binni shaxslararo taqqoslash mumkin bo’lgan sharoitlarni 
izlash uchun samarali bo’ladi. Hayotdan qoniqish haqidagi ko’plab empirik 
natijalarni o’rganadi, chunki, bu baxt tushunchasi an’anaviy iqtisoddagi naflilik 
bilan chambarchas bog’liq.
Nazorat va muhokoma uchun savollar 
1. Farovonlik deganda nimani tushunasiz? 
2. Hissiy baxt – nima?

---

140 
3. Eudaimonia – nima? 
4. Hissiy baxtni o’lchash usullarini ayting?
5. Hayotdan qoniqish deganda nimani tushunasiz? 
6. O’z-o’zini aniqlashga intilish o’lchovi usulini tushuntirib bering? 
7. Inson hayotidagi o’zgarishlarning farovonligiga taʼsirini qaysi olimlar 
tadqiq etgan? 
8. Buyuk Sharqiy Yaponiya zilzilasining baxtga ta’sirini kimlar 
o’rgangan? 
9. Easterlin paradoksi – nima? 
10. Altruistik xulq-atvor deganda nimani tushunasiz? 

---

141 
XI BOB. XULQ-ATVOR IQTISODIYOTI NORMATIVLARI 
11.1. Libertar paternalizm 
Libertarizm g’oyasi erkinlikni eng oliy qadriyat sifatida qabul qiladi. 
An’anaviy iqtisodchilar orasida bozor samaradorligini ta’kidlaydiganlar 
ko’pincha libertarizmga xayrixohdirlar, shuning uchun shaxsning tanlash 
erkinligini hurmat qiladigan davlat siyosatini qo’llab-quvvatlaydilar.