O’zbekiston rеspublikаsi oliy vа o’rtа mахsus tа’lim vаzirligi toshkеnt dаvlаt iqtisodiyot univеrsitеti
Download 1.36 Mb. Pdf ko'rish
|
Xulq-atvor (o\'quv qo\'llanma) - янги
|
likvidligi – bu aktivni qanchalik tez va arzon narxda naqd pulga aylantirish
mumkinligi darajasidir. Naqd pul eng likvid aktiv hisoblanadi va chek depozitlari ko’rinishidagi naqd pul kabi likvidlardir. Muddatli depozitlar 74 kamroq likviddir, chunki, to’lov muddatidan oldin olib qo’yish qimmatga tushadi. Ko’chmas mulk likvid emas, chunki, u uchun xaridorlarni topish ko’p vaqt talab etiladi. Bu nisbatan kamroq likvid aktivlar likvid bo’lmagan aktivlar deb ataladi. Agar siz keyingi oyda jamg’arma qilmasdan pul sarflasangiz, likvid bo’lmagan aktivlarga sarmoya kiritish orqali majburiyat olishingiz mumkin. Giperbolik chegirma bo’yicha insonlarning xatti-harakatlariga ta’sir qiladigan turli xil tahlillar mavjud. Masalan, Angeletos va boshqalar AQShdagi har xil turdagi uy xo’jaliklarining hayot davrlari uchun daromad jarayonlari daromad dinamikasi bo’yicha umumiy tadqiqoti (PSID) bilan mos keladigan ikkita model iqtisodini simulyatsiya qilish natijalarini e’lon qilgan. Birinchi modelga ko’ra, iqtisodiyotda barcha uy xo’jaliklari kvaziperbolik diskontlash modeliga amal qilishadi. Boshqa modelga ko’ra esa iqtisodiyotda barcha uy xo’jaliklari eksponensial diskontlash modeliga amal qiladilar. Ikkala modelda ham likvid va likvid bo’lmagan aktivlar mavjud. Kvazi-giperbolik modelda uy xo’jaliklari murakkab va likvid bo’lmagan aktivlarga investitsiya qilish orqali majburiyatlarni olishlari mumkin. Kvazi-giperbolik diskontlash modelida β bir yil davomidagi odatiy laboratoriya tajribasi natijalaridan 0,7 ga o’rnatiladi (chunki modelning bir davri 1 yil). Ikkala modelda δ shunday tanlanganki, simulyatsiyalar 50 yoshdan 59 yoshgacha bo’lgan shaxslar uchun o’rtacha boylik va daromad nisbati 3,2 ni tashkil qiladi. O’rtacha 3,2 SCF ma’lumotlariga mos keladi. Kvaziperbolik diskontlash modelida δ 0,957 ga teng. Eksponensial diskontlash modelida δ 0,944 ga teng. Ularning simulyatsiyalarida likvid aktivlarning jami aktivlarga bo’lingan o’rtacha ulushi eksponensial diskontlash modelida 51% ni, kvaziperbolik diskontlash modelida esa 41% ni tashkil qiladi. Oxirgi modelda likvid bo’lmagan aktivlar majburiyat uchun ishlatilishi mumkinligi sababli, avvalgi modelda ulush kamroq bo’lishi taxmin qilinmoqda. SCF ma’lumotlaridagi 75 o’rtacha ulush likvid aktivlar ta’rifiga bog’liq, lekin bitta ta’rif uchun 16% ni tashkil qiladi. Haqiqatda, likvid aktivlarning ulushi eksponensial diskontlash modeli bo’yicha taxmin qilingan qiymatdan ancha kichikdir. Ushbu nomuvofiqlikning sababi kvaziperbolik diskontlash modeli bilan to’liq keltirilmagan, ammo ma’lum darajada keltirilgan. Keyinchalik, daromad o’zgarishining iste’mol o’zgarishiga ta’siri iste’molga chekli moyillik deb ataladi. Standart eksponentsial diskontlash modeli iste’molga chekli moyillikni taxmin qiladi. Giperbolik diskontlash modelidan simulyatsiya qilingan ma’lumotlarda u 0,166 ga teng deb hisoblanadi. Mualliflarning PSID ma’lumotlari bo’yicha hisob-kitoblari iste’mol ta’rifiga bog’liq, ammo 0,19 dan 0,33 gacha va ularning aksariyati 5% darajasida muhim ahamiyatga ega. Shunday qilib, kvaziperbolik diskontlash modeli real dunyo ma’lumotlarida kuzatilgan iste’mol va daromad o’rtasidagi birgalikda harakatni ko’rsatadi. Download 1.36 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|