O‘zbеkistоn rеspublikаsi оliy vа o‘rtа mахsus tа’lim vаzirligi tоshkеnt аrхitеkturа qurilish instituti
Tomlarni po‘latdan to‘sin va fermalari
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
SANOAT BINOLARI ARXITEKTURASI Miralimov 2019
- Bu sahifa navigatsiya:
- 2.40–rasm. Po‘latdan ishlangan storopil fermalari.
|
2.19 Tomlarni po‘latdan to‘sin va fermalari Qo‘shtavrli kesimga ega hamda ulama (tuzilgan) po‘lat to‘sinlar tomlarni ko‘taruvchi konstruksiyalarni eng oddiylari hisoblanadi. Katta oraliq binolardan po‘lat fermalari ishlatiladi. Po‘lat fermalarni poyas chiziqlarga ko‘ra poligonal ko‘rinishdagi, parallel poyasli va uchburchak ko‘rinishdagi turlarga ajratiladi (2.40–rasm). 2.40–rasm. Po‘latdan ishlangan storopil fermalari. a–fermalarni asosiy turlari; b–parallel poyasli fermalarni ustunlarga “nol” bog‘lanishda tayanish qismi; v–bunda ham, poligonal fermalarni “250” yoki “500 mm” bog‘lanishda tayanish qismi; g– bunda ham uchburchaksimon fermalarni nol bog‘lanishda tayanish qismi; 1–tayanch usti ustuni; 2–ustun; 3–to‘sin. 64 Ferma turlarini yopma materiallarga asosan tanlanadi. Po‘lat fermalari ham qanday oraliqli binolarda ishlatish mumkin. Unifikastiya qilingan 24–30 va 36 metrli oraliqga ega bo‘lgan fermalarni ustunlari qadami 6 metr va 12 metr bo‘lgan binolarda qo‘llaniladi. Poligonal fermalarni tayanch qismi balandligi 2200 mm parallel poyasli fermalarda esa bunday balandlik 2500 va 3750 mmga teng bo‘ladi. Ferma elementlari asosan qo‘shburchakliklardan iborat bo‘lib, ularni “fasonka” deb, ataluvchi listlarga payvandlanib, tugunlar hosil qilinadi. Fermalarni po‘lat ustunlari yoki tomoniga qotiriladi, temirbeton ustunlarga esa fermalar to‘sinlar singari sharnirlar yordamida biriktiriladi. Hosil bo‘lgan rama elementlarini fazoviy birligini va ustivorligini ta’minlash uchun ular orasiga ferma ostki va ustki poyasi orqali vertikal va gorizontal bog‘lanishlar o‘rnatiladi. 2.20 Tomlarning yog‘och to‘sinlari Yog‘och to‘sinlarni yog‘och materiallari ko‘p va mahalliy hisoblangan joylarda ishlatiladi. Yog‘och to‘sinlarni – taxtalarni yog‘och elimlari yordamida o‘zaro elimlab, va shuningdek fanerlardan elimlanib hosil qilingan faner devorli qo‘shtavr to‘sinlar nisbatan industrial va tashilishiga qulayligi bilan ajralib turiladi. Horijiy davlatlarda o‘tkazilgan tajriba va kuzatishlardan ko‘rinib turibdiki, bino va inshootlarda kesimi har xil ko‘rinishga ega bo‘lgan ko‘taruvchi to‘sinlarni va shuningdek poligonal ko‘rinishdagi trapestiyasimon, segmentli va parallel poyasli fermalarni, hamda oralig‘i 100 m gacha bo‘lgan arka va rama kabi elimlanib hosil qilingan yog‘och konstruksiyalarni qo‘llash yuqori samaradorlikka olib keladi. Hozirgi zamon sanoat binolarni qurishda ikki xil material – yog‘ochdan ishlangan fermalar ham qo‘llanilmoqda. Bunday fermalarda siqilishga ishlovchi elementlarni yog‘ochdan, cho‘zilishga ishlovchi elementlarni metalldan tayyorlangan va ularni birgalikda ishlashi ta’minlangan bo‘ladi. |
