O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maхsus ta’lim vazirligi

Kuchli pozitsiya fonemaning tildagi sifat belgilarini nutqda ko‘p o‘zgartirmaydigan (unga jiddiy ta’sir qilmaydigan) holatdir. Bunday pozitsiyada fonemaning asosiy (tipik) ottenkasi qatnashadi.

Unli fonemalar uchun quyidagi holatlar kuchli pozitsiyalar sanaladi:

1. 
   u r g ‘ u l i b o ‘ g ‘ i n. Masalan, o „rik, uzum so‘zlarining ikkinchi (urg‘uli) bo‘g‘inida “i” va “u” fonemalarining sifat belgilari deyarli o‘zgarmagan;
   
2. 
   s o ‘ z n i n g b o s h i. Masalan, ich, uch. o „ch, och so‘zlarida har bir unli o‘zining tipik ottenkasida qatnashgan.
   

Jarangli undoshlar uchun quyidagi holatlar kuchli pozitsiya sanaladi:

1. 
   s o ‘ z n i n g b o s h i ( unlidan oldin): bodom, daraxt, jang, zang kabi;
   
2. 
   i k k i u n l i o r a s i (intervokal holat): sodiq, odil, ajal, azal kabi. Ammo jarangli, portlovchi “b” intervokal holatda sirg‘aluvchi —v” ga o‘tishi ham mumkin: kabob> kavob kabi;
   

d) j a r a n g l i y o k i s o n o r u n d o s h l a r b i l a n y o n d o s h q o‘l - l a n g a n h o l a t : abzal, shabnam, shanba, sunbul, jadval,ajdar, yondosh, sandiq, zanjir kabi.
I z o h: jarangli undoshlar kuchli pozitsiyada o‘zlarining tipik ottenkalarida reallashadi.

2.