O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vaziri mirzo ulug‘bek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

Sh 
178. Shakl 

 sistemani tashkil qilgan elementlarning strukturaviy 
bog’lanishlari, 
aloqadorliklari, 
munosabatlarining 
ifodalanishidir. Hozirgacha falsafiy adabiyotlarda mazmun 
va sh akl o’rtasidagi bog’lanishlarni bir-biridan ajratib 
tahlil qilish an’anaviy xarakterga ega. Ya’ni, mazmunning 
o’zgarishi sh aklning o’zgarishiga olib keladi, degan 
xulosa ustuvor bo’lgan.
179. Shariat 

 islom diniy huquq sistemasi. Shariat - Qur’on va sunnadan 
keyingi muhim manba — shariatdir. Shariat (to’g’ri yo’l, 
ilohiy yo’l demakdir) — islomda huquqiy, axloqiy me’yor 
va amaliy talablar tizimidir. Islomdagi asosiy yo’nalishlar 
— sunniylik, shialik va xorijiylik. Ular diniy ta’limot, 
marosimchilik, 
axloqiy-huquqiy 
me’yorlarga 
oid 

---

539 
masalalarda o’zaro farqlanib turadi. Qur’on va hadislarda 
islomiy ta’limotning asosi bayon qilingan. 
180. Sharqona axloq 

 xulq-atvor, 
yurish-turish, 
tarbiya, 
xushaxloqlilik, 
boadablilik, 
ota-onaga, 
ustozlarga 
hurmat-ehtirom, 
xushmuomalalik, ochiq yuzlilik, vazminlik, kamtarlik, 
vadaga vafodorlik, to‘g‘riso‘zlik va h.k. 
181. Shaxsning
axloqiy 
madaniyati 

 individ tomonidan axloqiy ong orkali jamiyat madaniyatini 
idrok etish darajasi; axloq talablari inson xatti-harakatlari 
jamiyatning shakllantiruvchi tasiri ostida qay darajada 
chuqur va uyg‘un ekanligi ko‘rsatkichidir. Turli omillar 
tasiri ostida: hayotiy tajriba va tarbiya; bilim va sanat SHaxs 
jamiyatning axloqiy madaniyati yutuqlarini turli darajada 
o‘z ongi va xatti-harakatlarida jamlaydi. SH.a.m. murakkab 
dastur bo‘lib, o‘z ichiga insoniyatning shunday tajribasini 
oladiki, unga ko‘ra inson ananaviy vaziyatlarda axloqan ish 
yuritadi, hamda ongning ijodiy elementlarini –axloqiy aql, 
intuitsiyani ham o‘z ichiga oladi va ular yordamida 
muammoli vaziyatlarda ahloqiy qarorlar qabul qila oladi.