O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro Davlat Universiteti

5.3. Kraxmal gidrolizi
Kraxmal kislota, ishkorlar xamda diastoza fermenti ta’sirida gidrolizlanadi. Gidroliz kislotalar ta’sirida olib borilsa, monosaxarid glyukoza, diastoza fermenti ishtirokida utkazilsa, disaxarid – maltoza xosil buladi. Gidrolizlangan kraxmaldan glyukoza yoki maltoza xosil bulmasdan avval bir kancha oralik maxsulotlar xosil buladi.

Yukorida aytib utilganidek, kraxmal kislotalar ta’sirida gidrolizga uchratilsa, D – glyukoza xosil buladi. Xar bir S₆N₁₀O₅ koldikda uchtadan gidroksil gruppa buladi.

Kraxmal guruchda (65-82%), juxorida (65-72%), bugdoyda (57-75%) va kartoshkada (12-24%) kup uchraydi va sanoatda ana shulardan olinadi.

Tarkibida 10-20% suvi bor kraxmal tez kizdirilsa kichikrok molekulali (S₆N₁₀O₅)_m (m
(S₆N₁₀O₅)_n (S₆N₁₀O₅)_m S₁₂N₂₂O₁₁ S₆N₁₂O₆

kraxmal dekstrinlar maltoza glyukoza

Kraxmalning fermentlar ta’sirida gidrolizga uchrashi sanoat axamiyatiga xam ega, jumladan galla yoki kartoshkadan etil spirt ishlab chikarishda: protsess kraxmalning glyukozaga aylanishi bilan boshlanadi, keyin glyukoza bijgitiladi. Maxsus achitkilar yordamida xamda sharoitni uzgartirib bijgitishni boshka maxsulotlar – butil spirt va atseton, sutkislota, limon kislota, glyukon kislota va boshkalar olishga karatish mumkin.

Kraxmalni kislotalar bilan gidrolizlab, toza kristall preparat xolidagi yoki patoka – kristallanmaydigan rangli kiyom xolidagi glyukoza xosil kilinadi.

Shuningdek, kraxmaldan turli sun’iy materiallar (tola, plyonka) xam ishlab chikilgan; ammo ozik – ovkat xom ashyosining texnika maksadlarida ishlatilishi nomuvofik bulgani uchun bular amalda deyarli kullanilmaydi.