O‘zbekiston Respublikasi Oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi Buxoro Davlat Universiteti

Savollar:

1. Olingan sellyuloza tarkibidagi α-sellyuloza miqdorini aniqlang.

2. Yog’och qipig’ining nitrat kislota va ishqor eritmasi bilan ta’sirlashuvida qanday kimyoviy reaksiyalar amalgam oshadi?

3. Tajribalardagi Na₂SiO₃ va NaHSO₃ vazifalarini izohlang.

Sellyulozadagi lignin miqdorini aniqlash


Reaktiv va asboblar: 250 ml sig’imli kolba, xlorid kislota, sulfat kislota, bariy xlorid, distillangan suv, thermostat, 250-500 ml li kolba, stakan, filtr qog’oz.

Ishning borishi: 1g chamasi sellyulozadan 250ml sig’imli, shisha qopqoqli idishga solinib, uning ustiga 10 ml (solishtirma og’irligi 1,19 bo’lgan) xlorid kislota quyiladi va idish 40⁰S li termostatda 2 soat saqlanadi. So’ngra idish termostatdan olinib, 18-20⁰ S gacha sovutiladi va uynga 72%li sulfat kislotadan 90 ml qo’shiladi. Idish chetiga yopishib qolgan sellyuloza parchalari kislota bilan yuvib tushirilgandan so’ng, idish og’zi yopilib, uy haroratida 18-20 soat saqlanadi. Shundan keyin aralashma 500 ml sig’imli stakanga quyiladi va idish 150 ml suv bilan chayilib, chayindi ham stakanga quyiladi. Stakandagi aralashma qaynaguncha 10 minut ohistalik bilan isitiladi va 1-1,5 soat davomida qayta sovutiladi. So’ngra to’rtinchi raqamli shisha filtrdan dastavval eritma, so’ngra esa cho’kma filtrlanadi. Filtrdagi cho’kma bir necha marta yuvindida sulfat ionlari yo’qolguncha (bariy xlorid bilan tekshiriladi) yuviladi/ Yuvilgan cho’kma shisha filtrda 100-105⁰S da og’irligi o’zgarmay qolguncha quritiladi. Sellyulozadagi ligninning miqdori quyidagicha hisoblab topiladi:

Bu formulada:

a-shisha filtrning lignin bilan birgalikdagi og’irligi, g hisobida;

b-shisha filtrning og’irligi, g hisobida;

c- sellyulozaning mutlaqo suvsiz holdagi og’irligi, g hisobida.