O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi buxoro oziq-ovqat va yengil sanoat texnologiyasi instituti «Menejment» kafedrasi
Download 5.01 Kb. Pdf ko'rish
|
Ochilov Sh.B, Yuldasheva S.N, Norova S.Y. Statistika
5-jadval
Ishchilarning ishlab chiqarilgan mahsulot miqdori bo`yicha taqsimlanishi Bitta smenada ishlab chiqarilgan mahsulot, dona Ishchilar soni Jami ishlab chiqarilgan mahsulot x f x f 16 2 32 17 3 51 18 3 54 20 2 40 - f =10 xf = 177 Natijada quyidagi formulani hosil qilish mumkin: f xf f f f f f x f x f x f x X n n n od ar ... ... 3 2 1 3 3 2 2 1 1 . . . Bu formula topilgan o`rtacha arifmetik bo`lib, alohida individual miqdorlarning har biri bir necha marta uchrashgan hollarda qo`llaniladi. Misolimizda ishlab chiqarilgan mahsulotning o`rtacha soni (x) jami ishlab chiqarilgan mahsulot ( xf) ning jami ishchilar soniga ( f) bo`lgan nisbati natijasiga teng: 51 7 , 17 10 177 2 3 3 2 2 20 3 18 3 17 2 16 . . f xf X od ar dona. Ayrim hollarda o`rtacha miqdorlar oraliq qatorlar, umumiy va guruhiy o`rtachalar, shuningdek nisbiy miqdorlar asosida ham hisoblanishi mumkin. O`rtacha miqdorni oraliq intervalli qatorda hisoblashning o`ziga xos xususiyatlari bor. Buning uchun dastlab har bir oraliq guruh bo`yicha o`rtachani, so`ngra esa jami qatorlar bo`yicha umumiy o`rtachani hisoblash lozim. Agar oraliq yopiq ko`rinishda bo`lsa, u holda har bir oraliq guruh uchun o`rtacha oraliq belgining quyi darajasi bilan yuqori darajasi yig’indisining yarmiga teng. Agar oraliq ochiq ko`rinishda bo`lsa, u holda birinchi guruhning quyi darajasini topish uchun ikkinchi guruh oralig’ini birinchi guruhning yuqori darajasidan ayirish kerak, oxirgi guruhning yuqori darajasini topish uchun esa o`zidan oldingi guruh oralig’ini shu guruhning quyi darajasiga qo`shish kerak. O`rtacha arifmetik miqdor faqat umumiy to`plam uchun xos bo`lgan o`rtachani tavsiflaydi. Ammo amaliy ishda umumiy o`rtachani hisoblash bilan birgalikda shu umumiy to`plam uchun progressiv va regressiv o`rtacha ham hisoblanadi. Progressiv o`rtacha umumiy to`plam o`rtachasini emas, balki shu o`rtachadan yuqori bo`lgan birliklar o`rtachasini tavsiflaydi. Bu o`rtachani hisoblash tartibini 162 savolda keltirilgan har bir ishchi tomonidan ishlab chiqarilgan «A» mahsulot miqdori misolida ko`rib chiqamiz. Misolimizda umumiy o`rtacha 17,7 dona, 3, 7, 8, 9va 10-ishchilarda esa ishlab chiqarilgan «A» maot donasi shu o`rtachadan yuqori. Agar keyingi beshta ishchi bo`yicha o`rtacha aniqlansa, bu o`rtacha progressiv o`rtacha bo`ladi. 8 , 18 5 94 5 18 20 20 18 18 . . f xf X od ar dona. Agar o`rtacha (17,7) dan kam detal’ ishlab chiqargan ishchilar bo`yicha aniqlansa, bu o`rtacha regressiv o`rtacha bo`ladi: 6 , 16 5 83 5 17 16 17 17 16 . . f xf X od ar dona. |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling