2Mg(q)+O2(g)=2MgO(q)
2Sb(q)+3CI2(g)=2SbCI3(q)
Qattiq moddalar bilan suyuqliklar orasida:
4HCI(S)+MnO2(q)=CI2(g)+ Mn CI2(s)+2H2O(s)
16HCI(s)+2KMnO4(q)=5CI2(g)+2MnCI2(s)+8H2O(s)+2KCI(s)
Faqat qattiq moddalar orasida:
2AI(q)+ Fe2O3(q)=AI2O3(q)+2Fe(q)
C(q)+2PbO(q)= 2Pb(q)+CO2(g)
Aksariyat oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari eritmada ketadi:
3Na3AsO3+K2Cr2O7+4H2SO4= 3Na3AsO4+Cr2(SO4)3+4H2O+K2SO4
2NaCrO2+3H2O2+2NaOH=2Na2CrO4+4H2O
Bunday reaksiyalar qatoriga oksidlanish darajasi turlicha bo‘lgan lekin bir xil
atomlardan iborat moddalar orasidagi reaksiyalarni ham olish mumkin, ushbu
reaksiyalarni sinproprsiatsiya reaksiyalari ham deb ataladi:
2H2S+H2SO3=3S+3H2O
5HCI+HCIO3=3CI2+3H2O
Disproporsiyalanish yoki o‘z-o‘zidan oksidlanish –qaytarilish
reaksiyalarida bitta element atomlarining o‘zi ham oksidlovchi va ham
8
qaytaruvchi bo‘ladi. Molekula tarkibidagi bir xil element atomining oksidlanish
darajasi ham ortadi, ham kamayadi:
3K2MnO4+2H2O=2KMnO4+MnO2+4KOH
3KCIO=2KCI+KCIO3
3HNO2=HNO3+2NO+H2O
4 Na2SO3=3Na2SO4+Na2S
6NaOH+3S=2Na2S+Na2SO3+3H2O
2KOH+CI2=KCI+KOCI+H2O
6KOH+3CI2→5KCI+KCIO3+3H2O
Ichki molekulyar-oksidlanish qaytailish reaksiyalarida oksidlanish darajasi
o‘zgarayotgan turli xil atomlar bitta modda molekulasi tarkibiga kiradi:
reaksiyalar ikkiga bo`linadi.
1. Mis (II)-oksidning sulfat kislota bilan o`zaro tasiri:
CuO+H2SO4 =CuSO4+H2O
5-MAVZU:TABIATDA AZOT, FOSFOR ELEMENTLARINI TARQALISHI.
Reja:
O’g’itlar haqida umumiy tushuncha. Fosforli va azotli o’g’itlar
1 Fosforli o’g’itlarni sanoat miqyosida ishlab chiqarish.
2 Fosforli o’g’itlarni qishloq xo’jaligidagi ahamyati.
3 Fosforli o’g’itlarning arzon texnologik usullarini ishlab chiqarish.
Azot (lot. Nitrogenium), N – Mendeleyev davriy sistemasining V guruhiga mansub kimyoviy element. Tartib raqami 7, atom massasi 14,0067. Yer po‘stining og‘irlik jihatidan 0,01 % ini tashkil etadi. Havoda erkin holda bo‘ladi (havoning og‘irlik jihatidan 75,6 %; hajm jihatidan 78,9 % azotdan iborat). Tuproqda turli minerallar va organik birikmalar tarkibiga kirgan holda uchraydi; masalan, u natriyli selitra (NaNO3) va kaliyli selitra (KNO3) tarkibida bo‘ladi, toshko‘mirda 1 – 1,25 %, neftda 1,5 %, oqsil moddalarda 17 %, odam tanasida 3 % gacha bo‘lishi mumkin. Azotni birinchi marta 1772-yilda Rezerford ajratib olgan. Ikkita barqaror izotopi bor: 14N (99,635 %) va 15N (0,365 %); radioaktiv sunʼiy izotoplari ham bor, bulardan eng uzoq, mavjud bo‘ladigani 13N dir (yarim yemirilish davri 10,08 daqiqa). Sanoatda suyultirilgan havoni parchalab olinadi.
Do'stlaringiz bilan baham: | 
