O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi guliston davlat universiteti m o n o g r a f I ya

“Fikriy hujum” interfaol usuli amalga orshiriladigan bosqichlar 
 
2.2-jadval 
 
“ Fikriy hujum” bosqichlari 
1. Tayyorgarlik 
2. Hujum 
3. Saralash 
а) ―fikriy hujum‖ qoidalari 
tushuntiriladi; 
b) kichik guruh oldiga o‘quv 
muammosi qo‘yiladi. 
v ) taqdimchi (yetakchi) 
tayinlanadi; 
а) fikr (g‘oya)lar o‘rtaga 
tashlanadi; 
b) barcha fikrlar yozib 
boriladi; 
v) g‘oyalar tahrir 
qilinadi; 
a) fikrlarni baholash 
mezonlari tayyorlanadi; 
b) o‘rtaga tashlangan 
g‘oyalar tasniflanadi va 
saralanadi; 
v) fikrlar tanlanadi va tahlil 

---

53 
g) a‘zolar o‘rtasida vazifa 
taqsimlanadi. 
g) fikrlar 
umumlashtiriladi. 
yo‘li bilan rivojlantiriladi; 
g) muammoning yechimi 
topiladi. 
Bu usulning diqqatga loyiq jihati shundaki, unda o‘quvchilar kichik guruh 
tarkibida birgalikda ishlashga, yaxshi yoki yomon o‘qishidan qat‘i nazar, bir-
birlarining fikrlarini eshitishga o‘rganishadi. Guruh a‘zolariga bir xil baho 
qo‘yilishi esa bolalarda jamoa ruhini shakllantiradi. 
Ushbu usulda o‘qituvchi boshqaruvchi emas, balki yordam beruvchi sifatida 
ish ko‘radi. U o‘quvchilar faoliyatini muammoga yo‘naltirib turadi, ularning 
asosiy maqsaddan chalg‘ib ketmasliklarini ta‘minlaydi. ―Fikriy hujum‖ usulini 
qo‘llashda quyidagi bosqichlarga amal qilish uning kutilgan pedagogik samarani 
berishini ta‘minlaydi: 
1. Tayyorgarlik. 
―Fikriy 
hujum‖ 
usulida 
o‘tiladigan 
mashg‘ulot 
boshlanishidan oldin o‘quvchilar mashg‘ulotda yechilishi kerak bo‘lgan o‘quv 
muammosidan xabardor qilinishlari lozim. Ular hal etiladigan muammo yoxud 
vazifani bajarish to‘g‘risida muayyan vaqt davomida bosh qotirishlari, o‘ylab 
ko‘rishlari kerak. Shuningdek, o‘quv guruhidagi o‘quvchilar muayyan kichik 
guruhlarga bo‘linib, guruhning har bir a‘zosi aniq vazifa bilan ta‘minlanishi zarur 
2. Dalillar topish. Mashg‘ulotda o‘quvchilar hal etishlari kerak bo‘lgan o‘quv 
muammosi aniq va tushunarli bo‘lishi, bir necha kun oldin xattaxtaga yozib 
qo‘yilishi, o‘quvchilar bilan muhokama qilinishi kerak. Muammo yuzasidan 
o‘quvchilarning dastlabki fikrlari eshitib ko‘rilsa, ular muvozanatdan chiqib, 
bezovta bo‘lib qolishadi. 
3. Dastlabki mashq. ―Fikriy hujum‖ yordamida hal qilinishi zarur bo‘lgan 
muammoni echishga o‘quvchilarni ruhan va aqlan tayyorlash uchun dastlabki 
mashq o‘tkazish foydalidir. Mashq qo‘yilgan muammoga bevosita tegishli 
bo‘lmasligi ham mumkin. Dastlabki mashq o‘quvchilarda ―fikriy hujum‖ usuli 
qanday bo‘lishi haqida tasavvur uyg‘otish uchun ham o‘tkazilishi zarur. 

---

54 
4. Fikrlarni hisobga olish. Bu bosqich yechilishi kerak bo‘lgan muammo 
yuzasidan o‘quvchilarning fikriy hujumi bilan boshlanadi. Istagan o‘quvchi 
muammoning yechimiga tegishli istagan fikrni, istagan vaqtda aytishi mumkin. 
Aytilgan har bir fikr kotiblar tomonidan yozib olinishi shart. O‘quvchilar o‘zlari 
bildirayotgan fikrlarning to‘g‘ri-noto‘g‘ri, yaxshi-yomonligidan cho‘chimasliklari 
uchun quyidagi qoidalar xattaxtaga yozib qo‘yilib, ularga hammaning amal qilishi 
ta‘minlanishi kerak: 
- fikrlar qandayligidan qat‘i nazar, ularni TANQID QILMASLIK,