O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi guliston davlat universiteti Ekologiya va geografiya kafedrasi

5 mg/m³ — 100%
x — 30%
mg/m³
Ushbu hisob kitoblordan xulosa shuki, havoni SO gazidan tozalangandan keyin, tozalangan havo tarkibida SO ning konsentrasiyasi 1,5 mg/m³ ni tashkil etgan bo’lsa, demak havo tozalangae va u inson hayoti, o’simliklar va hayvonot dunyosi uchun zararsiz hisoblanadi.
Har bir tozalash qurilmasining texnik imkoniyatlari va iqtisodiy ko’rsatkichlari quyidagilar bilan belgilanadi:
1. Tozalash qurilmasining ishlash samaradorligi.
Ushbu ko’rsatkich tozalash qurilmasida havodagi changni qancha miqdorda ushlab qolinmaganligini ko’rsatadi. Masalan, tozalash qurilmasiga m₁ kg changli havo kirib, unda m₂ kg chang ushlab qolindi. Bunda qurilmaning ishlash samaradorligi quyidagi formula bilan %larda hisoblanadi:
(1)
Agar havo tarkibidagi changning konsentrasiyasi ma’lum bo’lsa, unda tozalash qurilmasining ishlash samaradorligi quyidagi formula bilan hisoblanadi.
(2)
bu erda C_k – qurilmaga kirayotgan havo tarkibidagi changning konsentrasiyasi, mg/m³
C₀ – tozalangan havo tarkibidagi changning konseitrasiyasi, mg/m³
SHuni alohida ta’kidlash joizki, muhandislik amaliyotida changli havo tarkibidagi kichik zarrachalarni bitta tozalash kurilmasida butunlay ajratib bo’lmaydi. SHuning uchun tozalash jarayonlari bosqichma-bosqich amalga oshiriladi, ya’ni avval katta zarrachalar chang cho’ktirish kamerelarida, so’ngra kichik zarrachalar elektr filtrlarda cho’ktiriladi.
Har bir qo’llanilgan tozalash qurilmaning ishlash samaradorligi havoni tozalash darajasi (n) bilan aniqlanadi:
(3)
bu erda, – tozalanmagan havo tarkibidagi qattiq zarrachalar miqdori, kg;
– tozalangan havo tarkibidagi qattiq zarrachalar miqdori, kg;
V₁ – tozalanmagan havoning hajmi, m³;
V₂ – tozalangan havoning hajmi, m³;
C₁ – changli havo tarkibidagi qattiq zarrachalarning konsentrasiyasi, kg/m³;
C₂ – tozalangan havo tarkibidagi qattiq zarrachalarning konsentrasiyasi, kg/m³;
Agar changli havo bosqichma-bosqich ikkita tozalash kurilmasi yordamada tozalansa, unda tozalash qurilmalarining umumiy ishlash samaradorligi (η_um) quyidagi formula bilan % larda hisoblanadi: