O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi I. K. Umarova. G. Q. Salijanova

 
 
3.9. Pnеvmаtik va pnеvmоmехаnik flоtаtsiоn mаshinаlаr, ulаrning ishlash 
printsiplаri 
 
Pnevmatik (aerolift) flotatsion mashinalar sodda tuzilishga ega, ishlatish vaqtida 
tejamli, mineral tarkibi bo‘yicha uncha murakkab bo‘lmagan rudalarni boyitishda 

---

144 
ishlatiladi. Bu mashinalar aerolift printsipi bo‘yicha (havo yordamida ko‘tarilishi) 
ishlaydi va shuning uchun aerolift mishanalar deb ataladi.
Vannaning chuqurligiga qarab, aerolift mashinalar 2 ga bo‘linadi:
1) mayda (vannaning chuqurligi 0,9m) 
2) chuqur (vannaning chuqurligi 2,4 m dan 3 m gacha). 
Chuqur aerolift mashina vanna, aerolift, aeratordan iborat. Aerolift vannaning 
markaziy bo‘limi hisoblanib, mashinaning tubiga etmagan 2 ta vertikal to‘siq orqali 
hosil qilingan. Aerator po‘latdan payvandlangan quticha holida tayyorlanib, pastki 
qismida aeroliftga havo kiradigan teshik bilan tamomlanadi. Aeratorga havo markaziy 
kollektordan ikkita havo o‘tkazuvchi quvurlar orqali berilib, teshikning butun kengligi 
bo‘yicha tarqaladi. Havo o‘tkazuvchi quvur yuqorida (kanal) zulfin (surma qopqoq) ga 
ega. Bo‘tana mashinaning bosh tarafida joylashgan qabulqiluvchi cho‘ntak orqali 
vannaga beriladi. Havo aeroliftga ikki tomondan beriladi. Mashinaning yonbosh 
bo‘lmalaridagi bo‘tana havo bilan kam to‘yingani uchun markaziy bo‘lmadagi 
bo‘tanaga nisbatan kattaroq zichlikka ega bo‘ladi va u aeroliftkameraga tomon intiladi. 
3.8-rasm. Chuqur aerolift flotatsion mashina 
Aerolift kamerada havo pufakchalarining maydalanishi bo‘tana havo 
aralashmasining turbulent harakati tufayli yuzaga keladi. Minerallashgan xavo 
pufakchalari aerolift kamerada yuqoriga ko‘tariladi va yo‘naltiruvchi to‘siqlar 
yordamida yonbosh bo‘lmalarga otiladi. Bu maqsadda aerokamera ustiga otboynik 
(ushlovchi) o‘rnatiladi. Bo`tananiaralashtirish, tashish, bo‘tana-havo aralashmasini 

---

145 
aerolift kameradan chiqarish uchun kerak bo‘lgan havoteshik orqali atmosferaga 
chiqarib yuboriladi. 
Pnevmatik flotatsionmashina FP-100 rangli, nodir, kamyob va qora metalllar rudalarini, 
hamda ko‘mir va shu kabi foydali qazilmalarni boyitishda ishlatiladi. Hozirgi vaqtda 
qo‘llanilayotgan mexanik va pnevmatik flotatsion mashinalardan tuzilishining 
soddaligi, harakatlanuvchi va tezishdan chiquvchi qismlarining yo‘qligi, kam metal va 
elektrenyergiyaishlatilishi, kam joy egallashi bilan ajralib turadi.