O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov

Birinchi bob bo`yicha savol va topshiriqlar 
1. EHM avlodlarini tavsiflang. 
2. Birinchi va ikkinchi avlod mashinalari qachon yaratigan? 
3. BESM, MESM nechanchi avlodga mansub? 
4. Avlod EHMlari nomlarini ayting? 
5. Uchinchi avlod EHM mashinalari nimaga asoslangan?, to`rtinchi avlod-chi ? 
6. ES qandan mashina bo`lgan ? 
7. To`rtinchi avlod mashinalarini tasvirlab bering. 
8. Beshinchi avlod mashinalari haqida fikringizni bildiring. 
9. SHKning qo`shimcha qurilmalari nima uchun ishlab chiqariladi ? 
10. SHKning qo`shimcha qurilmalarini sanab bering. 
11. Necha xil printer bor, ularning vazifalarini bilasizmi ? 
12. Ignali printerlar haqida nimalarni bilasiz? 
13. Disklar necha xil bo`ladi? 
14. Skaner turlarini sanab bering. 
15. Qanday adapterlarni bilasiz va ularning vazifalarini ayting. 
16. SHKning asosiy qurilmalarini sanab bering. 
17. AHM va RHM ning farqi nimada? 
18. Prosessorning asosiy vazifasi nimadan iborat ?
19. Xotira turlari va vazifalarini sanang. 
20. Adapterlar deganda nimani tushunasiz ? 
21. Monitor qanday rejimlarda ishlaydi ? 
22. SHK ta`minoti necha guruhga bo`linadi? 
23. SHKning texnik ta`minoti deganda nimani tushunasiz ? 
24. SHKning DT deganda-chi? 
25. SHKning DTlarini sanab bering. 
26. Quyida shaxsiy kompyuterlarning xarakteristikalari toping. 
Parametri 
Mikroprotsessor tiplari 
80486 
DX 
Pentium Pentium 
Celeron 
Pentium 
II 
Pentium 
III 
Pentium 
IV 

---

43 
Ishchi(Taktovaya) 
chastotasi (MGs) 
Razryadli-ligi(bit) 
Operativ xotirasi 
(Mbayt) 
Kesh-xotira 
(Kbayt) 
Qattiq disk 
hajmi(Gbayt) 
 
Birinchi bob bo`yicha test topshiriqlari 
 
1.Software nima?
A. Dasturiy ta’minot
B. Texnik ta’minot 
C. Axborot ta’minoti
D. Moddiy ta’minot 
2.Hardware nima? 
A. Texnik ta’minot 
B. Dasturiy ta’minot 
C. Axborot ta’minoti 
D. Moddiy ta’minot 
3.Birinchi mirkoprotsessor qachon ishlab chiqilgan?
A. 1971 yilda
B. 1972 yilda 
C. 1974 yilda 
D. 1976 yilda 
4.Birinchi mirkoprotsessor qanday nomlanadi?
A. i4004
B. i8008 
C. i4040 
D. I8080 
5.Intel so’zi nima ma’noni bildiradi? 
A. INTegrated Electronics 
B. Intel Corporation 
C. Intel Grafics 
D. Intel Software 
6.i486DX mikroprotsessor qachon ishlab chiqilgan?
A. 1989 yilda 
B. 1983 yilda 
C. 1985 yilda 
D. 1987 yilda 
7.Djon Fon Neyman arxitekturasiga xos 
tushunchalar keltirilgan qatorni toping? 
A. boshqaruv bloki, arifmetik-mantiqiy 
qurilma, xotira, kiritish va chiqarish qurilmalaridan 
tashkil topgan; 
B. Ixtiyoriy ma'lumotni yozish va tanlashga 
mo’ljallangan xotira maydonini yaratish 
imkoniyatini beradi;
C. tartiblangan ketma-ketlikdagi 
ma'lumotlarni yozish va tanlashga mo’ljallangan 
xotira maydonini yaratish imkonini beradi;
D. yuqori ishlash tezligini ta'minlaydi va 
ishchi registr hamda steklarda katta informatsion 
hajmni tashkil qiladi;
8.Flash-xotira nima ? 
A. kompyuterga tushgan barcha axborotni 
qayta ishlashga xizmat qiladi. Uning xajmi 
qanchalik katta bo’lsa, kompyuter shunchalik 
murakkabroq dasturni va yanada yuqori tezlik bilan 
bajarishga imkoni beradi. 
B. kompyuterni ishga tushirish va klaviatura, 
portlarni va boshqa komponentlarni boshqarish
uchun ishlatiladi; 
C. bu kompyuterdagi turli qurilmalar o’rtasida 
elektr energiyasini uzatish uchun mo’ljallangan 
parallel simlar to’plami. 
D. engil qayta dasturlanadigan xotira. Flash-
xotiraning modullari yoki kartalari ona plataning 
raz'emlariga to’g’ridan-to’g’ri o’rnatiladi.

---

44 
9.Tushunchalardan Djon Fon Neyman 
arxitekturasiga xos keltirilgan qatorni toping? 
A. Unda dasturlar va ma'lumotlar bitta yagona 
xotirada saqlanadi; 
B. Ixtiyoriy ma'lumotni yozish va tanlashga 
mo’ljallangan xotira maydonini yaratish 
imkoniyatini beradi 
C. tartiblangan ketma-ketlikdagi ma'lumotlarni 
yozish va tanlashga mo’ljallangan xotira maydonini 
yaratish imkonini beradi;
D. yuqori ishlash tezligini ta'minlaydi va ishchi 
registr hamda steklarda katta informatsion hajmni 
tashkil qiladi; 
10.Kompyuterning asosiy qurilmalari ko’rsatilgan 
javobni toping? 
A. Sistema bloki, monitor, klaviatura, 
sichqoncha 
B. Printer, skaner, modem, dinamik 
C. Ona platasi, mikroprotsessor, kattik disk 
yoki vinchester, tezkor va kesh xotira 
mikrosxemalari, elektron sxemalar 
D. Mikroprotsessor, tezkor xotira 
11.Tushunchalardan tovush kartasiga xosini toping? 
A. Tovush kartasi tovushli ma'lumotni yozish, 
kuchaytirish va ijro qilish, shuningdek musiqali 
tovushlarni sintez qilish uchun mo’ljallangan.
B. Tovush kartasi videoadapter, videoplata, 
VGA - bular sinonim terminlar xisoblanib, 
monitorni boshqarish va bevosita uning ekraniga 
ma'lumotni chiqarishni ta'minlab beradi.
C. Tovush kartasi kompyuterning xotirasi va 
boshqa komponentlari o’rtasida (tizimli plata 
doirasida) tovushli axborot uzatish uchun xizmat 
qiladi 
D. Tovush kartasi - protsessorni periferiyli 
(tashqi, chet) qurilmalar bilan bog’lash uchun 
mo’ljallangan. Konstruktiv jihatdan tovush kartasi 
o’zida ikkita 
12.Qattiq disk yoki vinchester nima? 
A. Doimiy xotira. Ma'lumotlarni doimo saqlash 
uchun foydalanadi. 
B. Kompyuterning vaqtinchalik xotirasi. U 
dasturlar ishlash jarayonida zarur bo’lgan 
ma'lumotlarni saqlash uchun foydalanadi. 
C. Kompyuter tomonidan dasturlar ishlash 
jarayonida ko’p ishlatilgan ma'lumotlarni saqlash 
uchun foydalanadi. 
D. Asosiy elektrosxema bo’lib unga protsessor, 
tezkor va kesh xotira mikrosxemalari, kontroller va 
adabter elektrosxemalari o’rnatiladi, qattiq disk va 
disk yurituvchilari ulanadi. 
13.Disk yurituvchilari nima? 
A. Bu egiluvchan va kompakt disklardagi 
ma'lumotlarni o’qish va ularga saqlash ishlarni 
bajaradigan qismi. 
B. Kompyuterning vaqtinchalik xotirasi. U 
dasturlar ishlash jarayonida zarur bo’lgan 
ma'lumotlarni saqlash uchun foydalanadi. 
C. Kompyuter tomonidan dasturlar ishlash 
jarayonida ko’p ishlatilgan ma'lumotlarni saqlash 
uchun foydalanadi. 
D. Asosiy elektrosxema bo’lib unga 
protsessor, tezkor va kesh xotira mikrosxemalari, 
kontroller va adabter elektrosxemalari o’rnatiladi, 
qattiq disk va disk yurituvchilari ulanadi.
14.Ona platasi Motherboard nima? 
A. Asosiy elektrosxema bo’lib unga protsessor, 
tezkor va kesh xotira mikrosxemalari, 
kontroller va adabter elektrosxemalari 
o’rnatiladi, qattiq disk va disk yurituvchilari 
ulanadi. 
B. Kompyuterning vaqtinchalik xotirasi. U 
dasturlar ishlash jarayonida zarur bo’lgan 
ma'lumotlarni saqlash uchun foydalanadi. 
C. Kompyuter tomonidan dasturlar ishlash 
jarayonida ko’p ishlatilgan ma'lumotlarni 
saqlash uchun foydalanadi. 
D. Doimiy xotira. Ma'lumotlarni doimo saqlash 
uchun foydalanadi. 
15.Garvard arxitekturasiga xos tushunchalar 
keltirilgan qatorni toping? 
A. bajariladigan barcha harakatlar markaziy 
protsessorni asosini tashkil qilgan boshqaruv bloki 
va arifmetik-mantiqiy qurilmalari tomonidan xal 
qilinadi;
B. Ixtiyoriy ma'lumotni yozish va tanlashga 
mo’ljallangan xotira maydonini yaratish 
imkoniyatini beradi;
16.Sichqoncha nima uchun kerak? 
A. Amallarni tanlash 
B. Ma'lumotlarni ekran orkali foydalanuvchiga 
chiqarish 
C. Ma'lumotlarni kiritish 
D. Ma'lumotlarni bosmaga chiqarish 

---

45 
C. tartiblangan ketma-ketlikdagi 
ma'lumotlarni yozish va tanlashga mo’ljallangan 
xotira maydonini yaratish imkonini beradi;
D. Unda dasturlar va ma'lumotlar bitta 
yagona xotirada saqlanadi; 
17.Tushunchalardan qaysi Garvard arxitekturasiga 
xos? 
A. Unda dasturlar va ma'lumotlar alo?ida 
xotiralarda saqlanadi; 
B. Ixtiyoriy ma'lumotni yozish va tanlashga 
mo’ljallangan xotira maydonini yaratish 
imkoniyatini beradi;
C. tartiblangan ketma-ketlikdagi ma'lumotlarni 
yozish va tanlashga mo’ljallangan xotira 
maydonini yaratish imkonini beradi;
D. Unda dasturlar va ma'lumotlar bitta yagona 
xotirada saqlanadi; 
18.Video kartaga xos tushunchalar to’liq va to’g’ri 
keltirilgan qatorni toping? 
A. Videokarta, videoadapter, videoplata, VGA 
- bular sinonim terminlar hisoblanib, monitorni 
boshqarish va bevosita uning ekraniga ma'lumotni 
chiqarishni ta'minlab beradi.
B. Video karta tovushli ma'lumotni yozish, 
kuchaytirish va ijro qilish, shuningdek musi?ali 
tovushlarni sintez qilish uchun mo’ljallangan.
C. Video karta kompyuterning xotirasi va 
boshqa komponentlari o’rtasida (tizimli plata 
doirasida) axborot uzatish uchun xizmat qiladi 
D. Video karta - protsessorni periferiyli (tashqi, 
chet) qurilmalar bilan bo?lash uchun mo’ljallangan.
19.Tizimli (sistemno`y) blokka quyidagilar 
o’rnatiladi:
A. Tizimli plata (materinskaya plata), 
Mikroprotsessor, Xotira (pamyat), Videokarta, 
Televizion tyuner, Tovush (zvukovaya) karta, qattiq 
(jestkie) disklar, Optik diskovodlar, quvvat bloki 
(blok pitaniya), Sovutgichlar (ventilyator), 
klaviatura, sichqoncha, tovush karnayi; 
B. Tizimli plata (materinskaya plata), 
Mikroprotsessor, Xotira (pamyat), Videokarta, 
Televizion tyuner, Tovush (zvukovaya) karta, qattiq 
(jestkie) disklar, Optik diskovodlar, quvvat bloki 
(blok pitaniya), Sovutgichlar (ventilyator), 
klaviatura;
C. Tizimli plata (materinskaya plata), 
Mikroprotsessor, Xotira (pamyat), Videokarta, 
Televizion tyuner, Tovush (zvukovaya) karta, qattiq 
(jestkie) disklar, Optik diskovodlar, quvvat bloki 
(blok pitaniya), Sovutgichlar (ventilyator), 
klaviatura, sichqoncha; 
D. Tizimli blokda faqat quvvat bloki bo’ladi, 
qolgan qurilmalar keyin o’rnatiladi; 
20.Monitor nima uchun kerak?
A. Ma'lumotlarni ekran orkali foydalanuvchiga 
chiqarish 
B. Amallarni tanlash 
C. Ma'lumotlarni kiritish
D. Ma'lumotlarni bosmaga chiqarish 
21. Mikroprotsessor nima ? 
A. Mikroprotsessor — bu integral mikrosxema 
bo’lib, kompyuterning markaziy bloki 
tarkibiga kirib, uning barcha qurilmalari 
ishini boshqarishga va ma'lumotlar ustidagi 
barcha arifmetik va mantiqiy 
operatsiyalarni bajarish uchun 
mo’ljallangan.
B. Mikroprotsessor - tovushli ma'lumotni 
yozish, kuchaytirish va ijro qilish, 
22. Tizimli shinalar nima ? 
A. Tizimli shinalar protsessorni periferiyli (tashqi, 
chet) qurilmalar bilan boglash uchun 
mo’ljallangan.
B. Tizimli shinalar kompyuterning xotirasi va 
boshqa komponentlari o’rtasida (tizimli plata 
doirasida) axborot uzatish uchun xizmat qiladi.
C. Tizimli shinalar kompyuterning markaziy 
protsessori va kiritish, chiqarish qurilmalari 
o’rtasida axborot uzatish uchun xizmat qiladi.

---

46 
shuningdek musiqali tovushlarni sintez 
qilish uchun mo’ljallangan.
C. Mikroprotsessor kompyuterning miyasi 
bo’lib, arifmetik-mantiqiy amallarni bajarish 
va kompyuterning xotirasi va boshqa 
komponentlari o’rtasida (tizimli plata 
doirasida) axborot uzatish uchun xizmat 
qiladi 
D. Mikroprotsessor - protsessorni periferiyli 
(tashqi, chet) qurilmalar bilan bog’lash 
uchun mo’ljallangan. Konstruktiv jihatdan 
mikroprotsessor o’zida ikkita ko’paloqali 
raz'emni birlashtirgan. 
D. Tizimli shinalar kompyuterning markaziy 
protsessori va boshqa komponentlari o’rtasida 
axborot uzatish uchun xizmat qiladi.