O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi m. E. Mamarajabov, sh sh. Adinayev, R. A. Razzokov

Topshiriqni boshqarish tili. Kompyuterda bajarilishi kerak bо‘lgan topshiriq 
avtomatik tarzda yoki foydalanuvchi aniqlagan parametrlar yordamida bajariladi. 
Jarayonni boshqarish uchun OSga boshqarish tili kiritiladi va topshiriqni bajarish 
uchun zarur bо‘lgan resurslar aniqlanadi. Odatda agar topshiriqni boshqarish tilida 
ma’lum resurlar qayd etilmasa unda sistema uchun qabul qilingan parametrlar 
olinadi. Topshiriqni boshqarish tili hozirgi zamon shaxsiy kompyuterlarida 
sistemani tashkil qilinayotgan paytda tanlab olinadi. Parametrlarni tanlab olish 
foydalanuvchining talab va ehtiyojiga qarab amalga oshiriladi. Har bir sistemani 
qо‘shimcha dasturlar bilan boyitish har doim ham yaxshi natijaga olib kelmaydi. 
Masalan, funksional jixatdan bir vaqtning о‘zida bir necha dasturning sistemada 
saqlanishi sistema uchun kerakli dasturning qidirilishiga kо‘p vaqt va qо‘shimcha 
xotira sarflanishiga olib keladi. Shu kabi sistema uchun bevosita zarur bо‘lmagan 
dasturning saqlanishi ham shu natijaga olib keladi. Dasturiy ta’minot bо‘yicha 
mutaxasis bо‘lmagan foydalanuvchi uchun topshiriqni boshqarish tilini tahlil qilish 
va unga о‘zgartishlar kiritish tafsiya qilinmaydi.
Resurslar taqsimoti. Avval aytganimizdek resurslar fizik va dasturiy bо‘ladi. 
OS yordamida resurslar shunday taqsimlanadiki natijada bajarilayotgan topshiriqlar 
ma’lum ketma-ketlikda amalga oshiriladi. Topshiriqlar tili yordamida 
foydalanuvchining dasturi normal ishlashini ta’minlaydigan resurslar aktiv holatga 
chaqiriladi va topshiriq bajarilishiga qarab ular ma’lum ketma-ketlikda bajariladi. 
Resurslar ishlatilishi ketma-ketligi boshqarish tili va foydalanuvchi dasturi 
yordamida amalga oshiriladi.
Prosessor vaqti. Topshiriq bajarilishi uchun ketgan umumiy vaqt prosessor 
va kutish vaqti majmuasidan iborat bо‘ladi. Prosessor vaqti bevosita foydalanuvchi 
dasturiga ishlov beradigan vaqt bilan aniqlanadi. +о‘shimcha vaqt bu OS 
resurslariga murojaat va uni bо‘shashini kutish, muloqat, prosessorga bog‘liq 
bо‘lmagan boshqa resurslarni ishlash vaqtidir. Foydalanuvchi dasturiga ketgan 
umumiy vaqtga nisbatan prosessor vaqti salmog‘i har doim kam bо‘ladi.