O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi mirzo ulugʻbek nomidagi o‘zbekiston milliy universiteti

4 § Bulutli texnologiyalar 
Reja: 
1. 
Bulutli texnologiyalarning mazmuni 
2. 
Bulutli xizmatlarning tarkibi 
3. 
Bulutli xizmatlarning turlari 
Bulutli texnologiyalar foydalanuvchiga qurilmaga dasturlarni 
oʻrnatmasdan ma’lumotlarga kirish imkoniyatini anglatadi, chunki barcha 
qoʻllab-quvvatlovchilar 
serverlar 
tomonidan 
ta’minlanadi. 
Bulutli 
texnologiyalardan foydalanish nimani anglatishini tushunish uchun 
ularning oddiy sharoitlardan qanday farqi borligini bilish kerak. Masalan, 
elektron pochta mijoz kompyuteriga oʻrnatilganda va barcha ma’lumotlar 
qattiq diskda saqlanganda, foydalanuvchi fayllar bilan nima qilishni oʻzi 
hal qiladi. Agar brauzer orqali foydalanadigan pochta haqida gapiradigan 
boʻlsak, unda bu allaqachon eskirgan texnologiya. Bu yerda aniqki, agar 
serverda muammolar boʻlsa, u holda pochtaga kirish yoʻqoladi. 
Hozirda biz bulutli hisoblash deb atayotgan tushuncha 1-marta 
Djozef Karl Robnet Liklayder (J.C.R.Licklider) tomonidan 1970 yilda 
qoʻllanilgan. Bu vaqtda u ARPANET ni ishlab chiqishga mas’ul boʻlgan.
Bulutli texnologiyalar – ma’lumotlarni qayta ishlash shakli boʻlib, 
bunda kompyuter resurslari foydalanuvchiga Internet-servis sifatida taqdim 
etiladi. “Bulut” soʻzi bu erda barcha texnik tafsilotlarni yashiradigan 
murakkab 
infratuzilmani 
ifodalovchi 
metafora 
sifatida 
mavjud. 
Shuningdek, 
bulutli 
hisoblash 
atamasi 
ham 
qoʻllaniladi, 
ya’ni 
ma’lumotlarni qayta ishlash texnologiyasi boʻlib, unda foydalanuvchiga 
Internet xizmati sifatida kompyuter resurslari va imkoniyatlari taqdim 
etiladi. Foydalanuvchi oʻz ma’lumotlariga kirish huquqiga ega, ammo uni 
boshqara olmaydi va infratuzilma, operatsion tizim va oʻzi ishlayotgan 
dasturiy ta’minot haqida qaygʻurmasligi kerak. “Bulut” atamasi kompyuter 
tarmogʻi diagrammasidagi Internet tasviriga asoslangan metafora sifatida 
yoki barcha texnik tafsilotlar yashiringan murakkab infratuzilma tasviri 
sifatida ishlatiladi. 
Hozirgi vaqtda bulutli texnologiyalarning quyidagi koʻrinishlari keng 
tarqalgan: 
• 
Onlayn-ilova 

---

181 
• 
Ma’lumotlarni saqlash