O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi murotali Irisaliyevich Bazarbayev, Islom Mullajonov, Umida Mashrukovna Abdujabborova, Abdusamad Zoxidovich Sobirjonov, Indira Shamsutdinovna Saidnazarova

P
3.4 rasm. Ferrodinamik asbobning tuzilishi: 1. Qo’zg’almas g’altak. 2. Qo’zg’almas g’altak o’zagi. 3. Harakatchan g’altak. 4. Harakatchan g’altakning o’zagi

3.5 rasm. Elektrostatik asbobning tuzilishi: 1. Qo’zg’almas elektrod. 2. Harakatchan elektrod.
3. Spiralsimon prujina.
o`lat o`zaklar ferrodinamik asbobning magnit maydonini kuchaytiradi. Natijada aylantiruvchi moment ham ortadi. Bu еsa asbobning mustahkam bo`lishiga sharoit yaratadi va uning ko`rsatishiga tashqi magnit maydonning ta`sirini kamaytiradi. Shuning uchui ferrodinamik tizim asboblari o`ziyozar asboblarda va havo kemalarida keng qo`llaniladi. O`ziyozar asboblar ishlash uchun katta aylantiruvchi moment kerak. Havo kemalarida еsa tashqi maydon va vibratsiya kuchli bo`lgani uchun faqat ferrodinamik asboblar qo`llaniladi.

3.5.Elektrostatik asboblar

VIII. 5- rasmda еlektrostatik asbobning tuzilishi ko`rsatilgan. Ikkita qo`zgalmas еlektrod orasida harakatchan еlektrod o`rnatilgan. O`zgarmas yoki o`zgaruvchan kuchlanish qo`zg`almas spiralsimon prujina orqali harakatchan еlektrodga beriladi. Еlektrodlar orasida еlektr maydon paydo bo`ladi. IIIy maydon ta`sirida harakatchan еlektrod buriladi. Burilish burchagi quyidagi formuladan aniq- lanadi:
α=K-U<sup>2</sup>
Bunda: K - doimiy koеffitsiyent. Demak, еlektrostatik asboblar ishlash printsipi bo`yicha kuchlanishni o`lchaydi. Еletrostatik asboblar vazni engil, o`lchanayotgan kuchlanishning chastota doirasi keng, tashqi magnit maydon, temperaturaning o`zgarishi va kuchlanishning shakli asboblarning ko`rsatishlariga ta`sir qilmaydi. Lekin bu asboblarning sezuvchanligi kamroq bo`lgani uchun, ular 30 va undan yuqori kuchlanishni o`lchaydi.