O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti


 Tegirmonda un tortish uchun buq’doy aralashmasi partiyalarini


Download 1.48 Mb.
Pdf ko'rish
bet31/270
Sana08.01.2022
Hajmi1.48 Mb.
#248450
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   270
Bog'liq
un yorma va omuxta em texnologiyasi (2)

9. Tegirmonda un tortish uchun buq’doy aralashmasi partiyalarini 
tayyorlash. 


 
25 
Tegirmonga  keladigan  bug’doy  donining  texnologik  xossalari  uning  xiliga 
(tipiga),  naviga  va  buq’doy  o’sadigan  rayonning  tuprok-iqlim  sharoitiga  boq’liq 
bo’ladi. 
Har xil sifatli buq’doy doni partiyalari qayta ishlash jarayonini qiyinlashtiradi 
va samaradorligini pasaytiradi. Buning natijasida texnologik sistemalarning ishlash 
rejimlarini  o’zgartirishga  to’q’ri  keladi  va  ishlab  chiqariladigan  unning  sifat 
ko’rsatkichlari har xil bo’ladi. 
Tegirmonning  10-15  kunlik  ishini  bir  xilda  ravon  borishini  taminlash  uchun 
bug’doy  donidan  un  tortish  partiyalari  tuziladi.  Bu  tayyorlov  jarayonini  to’q’ri 
bajarilishiga, sifati yuqori bo’lgan donni tejamli sarf qilishga va sifati past bo’lgan 
donni rastional ishlatishga olib keladi. 
Berilgan vazifadagi un tortish partiyalari tegirmonning quvvati, un tortishning 
xili, bor donning  miqdori, donning va tayyor mahsulotning sifatidan kelib chiqqan 
holda hisoblanadi. 
Un  tortish  partiyalari  har  xil  tipdagi,  har  xil  rayonda  o’shgan,  eski  va  yangi 
hosil, sifati past  va sifati  yuqori bo’lgan donlarni qo’shish  yo’li bilan tuziladi. Un 
tortish partiyalari tuzishda komponentlar shunday tanlanadiki, ular donning yuqori 
unboplik  xususiyatini  va  unning  yuqori  nonboplik  xususiyatlarini  ta’minlashi 
kerak. 
Donning  quyidagi  ko’rsatilgan  sifat  ko’rsatkichlarini  hisobga  olgan  holda 
aralashtiriladi: shaffofligi, kleykovinasi, kuldorligi, namligi va ifloslanganligi. 
Namligi  har  xil  bo’lgan  donlarni  aralashtirishda  ularning  namliklarini  farqi 
1,5 % dan ko’p bo’lmasligi kerak. Yuqori va past kuldorli donlarni aralashtirganda 
aralashmaning  kuldorligi  1,97  %  dan  ko’p  bo’lmasligi  kerak.  Shaffofligi  har  xil 
donlarni aralashtirganda aralashmaning o’rtacha shaffofligi 50-60 %  hosil bo’lishi 
kerak.  Asosiy  e’tibor  kerakli  miqdorli  va  sifatli  kleykovinali  un  tortish  partiyalari 
hosil qilishni ta’minlashga qaratilgan bo’lishi kerak. 
Navli  un  tortishda  kleykovinaning  miqdori  25  %  dan  kam  emas,  sifati  II 
guruxdan  past  bo’lmasligi  kerak,  iflos  chiqindi  miqdori  2  %  dan  ko’p  emas, 
donsimon chiqindi miqdori 5 % dan ko’p emas, shuning ichida o’sgan donlar 3 % 
dan ko’p emas. 
Un  tortishda  buq’doy  doni  aralashmalarining  partiyalarini  hisoblashning  bir 
nechta  usuli  bor.  Hisobning  to’q’riligini  tekshirish  uchun  aralashmaning  sifat 
ko’rsatgichlarini  o’rtacha  o’lchagan  qiymatlari  topiladi  va  ularni  un  tortish 
partiyalaridagi  donning  talab  qilingan  normaviy  ko’rsatkichlariga  to’q’ri  kelishi 
aniqlanadi. 
Aralashmaning sifat ko’rsatkichlarini o’rtacha o’lchangan qiymatlari quyidagi 
formula orqali aniqlanadi: 



+

=
n
m
n
X
n
m
X
m
X
m
Х
1
....
2
2
1
1
 
Bu  erda:  X
1
,X
2
,...X
n
  -  buq’doy  doni  aralashmasidagi  komponentlar 
ko’rsatkichlarining aniq qiymati; 
m
1
, m
2
 ,...m
n
 - buq’doy doni aralashmasidagi komponentlarning massasi, kg; 


 
26 
 

n
m
1
  -  un  tortish  uchun  buq’doy  doni  aralashmasi  partiyasining  massasi,  kg 
yoki 100 %. 
Buq’doy  aralashmasi  partiyalarining  to’q’ri  tuzilganligini  aniqlash  uchun 
laboratoriya  tegirmonida  buq’doy  aralashmasidan  un  tortiladi.  Bunda    donning 
sifat ko’rsatkichi tahlil qilinadi,  unning chiqishi va sifat ko’rsatkichlari aniqlanadi. 

Download 1.48 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   27   28   29   30   31   32   33   34   ...   270




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling