O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi namangan muxandislik-texnologiya instituti

5-mavzu. Donlarning qobig’ini ajratishning texnologik chizmalari. Qobiq 
ajratishda hosil bo’lgan mahsulotlarni saralash 
 
Reja: 
 
1. Qobiq ajratish mahsulotlarini saralash jarayoni. 
2. Qobiq ajratishda hosil bo’lgan mahsulotlarning tavsifi. 
3. Qobiq ajratish jarayonining usullari. 
4. Qobiq ajratishda hosil bo’lgan mahsulotlarni saralash sxemalari. 
5. Yorma zavodlarida mahsulotlarni saralash uchun qo’llaniladigan elakdonlarning 
sxemalari.  
 
 
 
 
 
 
1. Qobiq ajratish mahsulotlarini saralash jarayoni. 
Yorma zavodlaridagi asosiy  texnologik jarayonlardan biri  - bu  yormabop ekin 
donlarining qobig’ini ajratish jarayonidir. 
Arpa,  sholi,  suli  va  tariq  donlarining  gul  qobigini  ajratilishi,  grechixa  va 
bug’doy donlaridan meva qobig’ini ajratish, nuxatdan esa urug’ qobiqlarini ajratish 
donlarning  turi  va  tuzilishi,  tarkibi  va  h.k.larning  har  xilligi  tufayli  yorma 
zavodlarida har bir tur doni uchun alohida ishlov berish texnologik sxemasiga ega 
bo’lishlikni taqozo etadi. 
Qobiq  ajratgich  mashinalarida  yorma  ekin  donlarining  qobig’ini  ajratgandan 
keyin aralashma hosil bo’ladi. Bu aralashmani beshta mahsulotga ajratish mumkin: 
1. Qobig’i ajratilgan mag’iz, gul qobig’idan tozalangan don; 
2. Qobig’i ajratilmagan don - gul qobig’idan tozalanmagan don; 
3. Maydalangan mag’iz - standart bilan ruxsat berilgan butun yormadan razmerlari 
bo’yicha kichik bo’lgan mag’iz bo’lakchalari; 
4. Qobiq - qobiq ajratishda olingan gul plyonkalar (meva, urug’ qobiqlari). 
5.  Un  -  mag’iz  va  qobiqni  mayda  yanchilgan  bo’lakchalari,  standart  bo’yicha 
belgilangan elakdan o’tgan mahsulot.