O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

1.3 Kataklar formati 
Har bir katakning formati bo`lib, u o`z ichiga bir nechta parametrlarni oladi: 
• Matn rangi va fon 
• Tekislanishi 
• CHegara chiziqlarni o`rnatish 
• Ko`rinishi 
Katakning joriy formatini ko`rish yoki uni o`zgartirish uchun katakni belgilab (bir necha 
kataklarni ham belgilash mumkin), «Format»-> «Yacheyki» bo`limi ochiladi. Katak formatini 
o`zgartirish muloqot oynasi namoyon bo`ladi. 
Unda bir nechta varaqlar bor:
• CHislo – katakdagi raqamli ma`lumot qanday aks etadi 
• Vqravnivanie - katakdagi ma`lumot qanday tekislanadi 
• SHrift – ma`lumotlar qaysi shriftda tasvirlanadi 
• Vid – fon rangi 
• Zao’ita – katakka himoya o`rnatish 
Barcha o`zgartirishlar amalga oshirilgandan so`ng oynani yopish zarur. OK tugmasiga 
chertib o`zgartirishlarni o`rnatish uchun yoki qaytadan bajarish uchun «Otmena» buyrug’i 
tanlanadi. 
 Ma`lumot turlari 
Umuman olib qaralganda kataklarda ma`lumotlarning quyidagi turlari bo`lishi mumkin: 
• Matn 
• Sonlar (ular ustida hisob-kitoblar bajarish mumkin) 
• Formulalar (hisoblash ketma – ketligi) 
• Sana va vaqt 
Sonlarning harflardan qanday farqlanishini ko`rib chiqaylik. Siz jadvalga raqamlar 
kiritishingiz mumkin, aslini olganda esa ular ham harflardir. Biroq, ular ustida matematik 
amallar bajarish mumkin. Yaxshisi, alohida – alohida kataklarda harf va sonlar kiritib ko`ramiz. 
E`tibor bering bir qarashda ular qanday farqlanadi. 

---

47 
харфлар 
ракамлар 
Ko`rinib turgandek ular turlicha tekislangan. SHuning uchun ma`lumot kiritilgandan so`ng 
son yoki matnligi bilinib turadi. Boshqa misolga qaraylik, ularni ajratish qiyinroq. 
ракамлар 
харфлар 
Ko`rinib turgandek, o`nli qismini vergul ajratib turibdi. Agar vergul o`rniga nuqta qo`yilsa, 
Excel uni matn deb tushunadi. Bundan tashqari ikkita katakka bir xil ma`lumot kiritilganligini 
ko`ryapsiz, lekin ulardan biri son, ikkinchisi matndek tekislangan. Bunga sabab, ma`lumot 
kiritishda birinchi simvol ‘(apostrof) bo`lsa, katakdagi ma`lumot matn hisoblanadi. 
Formulalar natijalari ham katakda son ko`rinishida aks ettiriladi, aslida esa katakka 
formula kiritilgan bo`ladi. 
Sana va vaqt alohida ma`lumot turiga ajratilganligiga sabab, minut 60 sekunddan, soat 60 
minutdan, bir oy esa 28, 30 yoki 31 kundan iborat. Bunga alohida arifmetika kerak bo`ladi.