O’zbekistоn respublikasi оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi namangan davlat universiteti

qizil 
(Red, R), 
yashil 
(Green, G) va 
ko’k 
(Blue, B) rangli lyuminofor qoplangan. Rangli kineskopda ko’lankali 
niqob (Shadow Mask) yoki apertur panjara (Trinitron texnologiyasi) mavjud. Ularning vazifasi 
elektron pushkalardan chiqayotgan nurlar lyuminoforning tegishli rangli nuqtasiga tushishini 
ta’minlashdan iborat. Agar ko’lankali niqob tuynuklar tizimidan tashkil topgan bo’lsa, apertur 
panjara vertikal tirqishlar tizimini hosil qiladi. Ekranning ichki yuzasidagi lyuminofor 
nuqtalarining o’lchamlari qanchalik kichik bo’lsa, monitordagi tasvir shu qadar ravshan bo’ladi. 
Odatda, ushbu nuqtalarning o’lchamlari haqida emas, balki ular orasidagi masofa (dot pitch) 
haqida mulohaza yuritiladi. Ushbu ko’rsatkich monitor modellarining turlari uchun har-xil 
bo’lib, 0,41 mm dan 0,21 mm gacha o’lchanadi. Bu masalada me’yoriy daraja ko’lankali 
niqobga ega ENN uchun 0,26-0,28 mm, apertur panjaraga ega ENN uchun esa 0,25 mm sanaladi. 

---

188 
Zamonaviy monitorlarning deyarli barchasi multichastotalidir, ya’ni belgilangan muayyan 
diapazondagi sinxrosignallar chastotasining ixtiyoriy qiymatiga sozlanish qobiliyatiga ega. 
Kengaytirish platalari (Daughterboard - tarmoqlangan plata) ko’rinishida bajarilgan va 
shinaga kengaytirish ajratkichlari vositasida ulangan qo’shimcha qurilmalarga mansub 
kontroller va adapterlar 
(moslashtiruvchi qurilmalar) yoki xususan qo’shimcha qurilmalarning 
o’zi. Ushbu ajratkichlarning boshqacha nomi 
kengaytirish slotalari 
(Slot - tirqish, oraliq) deb 
ataladi. 
Kursor 
(ingl. cursor -ko’rsatkich) EHM tomonidan displey ekranida ko’rsatilib, uning ish 
nuqtasini belgilaydigan (identifikatsiyalaydigan) harakatchan belgi. 
Kesh-xotira qurilmasi 
- foydalanuvchi daxl qila olmaydigan, nisbatan sekin ishlovchi 
xotira qurilmalari ichida saqlanayotgan axborot bilan bajarilayotgan operatsiyalarni 
jadallashtirish uchun kompyuter tomonidan avtomatik ravishda ishlatiladigan, tez ishlovchi, 
kichik hajmli (virtual) buferli xotira qurilmasidir. Agar mashinada hajmi 256 Kbaytga teng kesh-
xotira qurilmasi qo’llanilayotgan bo’lsa, ushbu qurilma shaxsiy kompyuter ishining 
unumdorligini 20 foizga oshiradi