O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi o‘rta maxsus, kasb-hunar ta’limi markazi j. R. Qulmuhamedov, K. M. Nazarov
Avtomobil transportida harakat xavfsizligi ishini
Download 2.72 Mb. Pdf ko'rish
|
True
|
15.2. Avtomobil transportida harakat xavfsizligi ishini
tashkil etish Bugungi kunda avtotransport xo‘jaliklarida (ATX) harakat xavfsizligini ta’minlash bo‘yicha barcha ishlar yuqorida sanab o‘tilgan qonunlar, Vazirlar Mahkamasi qoshidagi «Yo‘l harakat xavfsizligi» komissiyasining qarorlari, mavjud yo‘riqnomalar va tavsiyalar hamda «Avtotransportda harakat xavfsizligi xizmati ishini tashkil etish» Nizomi asosida olib borilyapti. Ushbu Nizomga ko‘ra, xo‘jalik hisobida mexanik transport vosi- tasi (avtomobillar, avtobuslar, shahar yer usti transportlari va boshqa o‘ziyurar mashinalar) bo‘lgan barcha tashkilotlar, muassasalar va xo‘jaliklarda harakat xavfsizligi xizmati tashkil etilgan bo‘lishi kerak. Nizomda harakat xavfsizligi xizmatining asosiy maqsadi qilib, xo‘jaliklarning barcha bo‘limlarining harakat xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan ishlarini muvofiqlashtirish va samarador- ligini oshirish deb belgilangan. Nizomda, shuningdek, harakat xavfsizligi xizmatining qaysi rahbarlik miqyosida (vazirlik, konsern, ATX) tashkil etilishi ularning harakat xavfsizligi bo‘yicha olib borishi lozim bo‘lgan ishlar va xodimlarning shtat bo‘yicha miqdorini aniqlash me’yorlari, huquqlari va vazifalari belgilab berilgan. Harakat xavfsizligi xizmati uchta rahbarlik miqyosida tashkil etilishi mumkin: – vazirlik yoki korporatsiya miqyosida; – konsernlar (kompaniyalar) miqyosida; – avtotransport xo‘jaliklari va xususiy tashuvchilar uyushma- lari miqyosida. «O‘zavtotrans» korporatsiyasining tarqatib yuborilishi, viloyat- lar dagi ATXning mahalliy hokimiyat ixtiyoriga topshirilishi, O‘zbekiston Respublikasining «Yo‘l harakati xavfsizligi to‘g‘ri- sida»gi Qonunini amalda joriy etishning boshlanishi sababli vazirlik va korporatsiya miqyosidagi harakat xavfsizligi xizmatining 147 bajarilishi lozim bo‘ladigan ishlarning mazmuni tubdan qayta ko‘rib chiqish zaruriyatini vujudga keltirdi. Shuning uchun harakat xavfsizligi xizmati xodimlarining sonini aniqlash uchun ishlab chiqilgan tavsiyalar ham qisman o‘z kuchini yo‘qotadi, konsernlar va ATX miqyosida, tashkil etiladigan harakat xavfsizligi xizmati, xodimlar tarkibining eng kichik miqdori, ularning majburiyatlari va olib borish lozim bo‘lgan ishlarini belgilashda hozircha avval ishlab chiqilgan Nizomdan foydalanish mumkin. Konsernlarda harakat xavfsizligi xizmati ishlarini tashkil etish uchun alohida bo‘lim yoki guruh tashkil etish tavsiya etiladi. Bo‘lim yoki guruh rahbariga Uyushma raisining o‘rinbosari lavozimi va vakolatlari beriladi. Xodimlar sonini shu Uyushmada faoliyat ko‘rsatayotgan haydovchilar sonidan kelib chiqqan holda aniqlash tavsiya etiladi. 1. Uyushma ATXdagi haydovchilar soni 1000 nafargacha bo‘lsa, bitta shtat. 2. Uyushma ATXdagi haydovchilar soni 1001 nafardan to 3000 nafargacha bo‘lsa, ikkita shtat. 3. Uyushma ATXdagi haydovchilar soni 3001 nafardan to 5000 nafargacha bo‘lsa, uchta shtat. ATXdagi harakat xavfsizligi xizmati bo‘limlari xodimlarining soni ham u yerda ishlayotgan haydovchilar soniga qarab aniqlanadi: 1. 51 – 150 nafar haydovchiga bitta shtat. 2. 151 – 300 nafar haydovchiga ikkita shtat. 3. 301 – 500 nafar haydovchiga uchta shtat. Agar ATX aralash (yuk va yo‘lovchilar tashisa) bo‘lsa, haydov- chi larning umumiy soni yo‘lovchilarni tashishda band bo‘lgan haydovchilar sonini 1,4 koeffitsiyentga ko‘paytirish orqali aniqlanadi. Yana shuni ham eslatib o‘tish kerakki, bozor iqtisodiyotiga o‘tish yangicha ijtimoiy munosabatlarning shakllanishiga, haydov- chilarning o‘z xatti-harakatlariga avvalgi tuzumdagiga qaraganda o‘zgacha munosabatda bo‘lishiga olib keldi. Shuning uchun harakat xavfsizligi xizmatining shtat bo‘yicha miqdorini aniqlashda bu jarayonlar hisobga olinishi kerak. Harakat xavfsizligi bo‘yicha uslubiy ko‘rsatmalarni, me’yoriy hujjatlarni ishlab chiqish O‘zbekiston Respublikasining Avtomobil 148 va daryo transporti agentligiga yuklatilgani uchun konsern va mahalliy hokimiyatlar miqyosidagi harakat xavfsizligi xizmat xodimlarining asosiy vazifalari shu yo‘nalishdagi tashkiliy ishlarni amalga oshirish bo‘lib qoladi. Tashkiliy ishlarga misol qilib harakat xavfsizligi bo‘yicha yangi ishlab chiqilgan qonun va boshqa me’yoriy hujjatlarni o‘rganishni tashkil etish, yo‘l-transport hodisalarini bartaraf etishga qaratilgan tadbirlarni o‘tkazish, har xil ilmiy-amaliy anjumanlarni o‘tkazish, ATXda fan va texnikaning harakat xavfsizligi bo‘yicha eng ilg‘or natijalarni amalda qo‘llashni tashkil etish va boshqalarni ko‘rsatish mumkin. Ilgarigidek bugungi kunda ham ATXning harakat xavfsizligi xizmatiga amaliy ishlarni bajarish yuklatiladi. Bunday ishlarga yo‘l- transport hodisalari va yo‘l harakati qoidalari buzilishining hiso- bini olib borish, ularning kelib chiqish sabablarini aniqlash (xizmat eksper tizasi) va bartaraf etishga qaratilgan chora-tadbirlarni ishlab chiqish, harakat xavfsizligi bo‘yicha ATXning barcha bo‘limlari va ishchi xodimlar ning ishini nazorat qilish, yo‘llarni davriy ko‘rikdan o‘tka zish, harakat xavfsizligi xonasini jihozlash va ishini tashkil etish va hokazo. Konsernlar va ATXda harakat xavfsizligini ta’minlashga qaratilgan barcha ishlar ko‘p yillarga mo‘ljallangan (kamida 5 yil) maqsadli dasturlar asosida olib borilishi kerak. Bu das tur asosida yillik, chorak yillik, oylik va kunlik ish rejalari ishlab chiqiladi. Ko‘p yilga mo‘ljallangan maqsadli dastur va boshqa ish rejalarida konsern va ATXning rahbariyati bo‘lim, sexlarning xodimlarini harakat xavfsizligi bo‘yicha vazifalaridan kelib chiqqan holda oshirishlari kerak bo‘lgan tadbirlar o‘z aksini topgan bo‘lishi kerak. Download 2.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|