O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi «organik kimyо»

Nazorat savollari:

1. 
   Tarkibi C₈H₈O₂ bo’lgan monokarbon va tarkibi C₈H₈O₄ bo’lgan dikarbon kislotalar izomerlarini formulalarini yozing va ularni nomlang.
   
2. 
   Quyida nomlari keltirilgan kislota hosilalarining tuzilish formulalarini yozing:
   

a) benzoil xlorid; b) fenilsirka kislota nitrili; v) n-nitrobenzoy kislotaning etil efiri; g) o-xlorbenzoy kislota angidridi; d) n-metoksibenzoy kislota amidi.

3. 
   Quyida nomi keltirilgan kislotalarning etil efirini hosil qilish reaktsiya tenglamalarini yozing.
   

a) n-nitrobenzoy kislota; b) o-xlorbenzoy kislota; v) n-metoksibenzoy kislota; g) 2,6-diftorbenzoy kislota.

4. 
   Benzoy kislota misolida aromatik kislotalarning kimyoviy xossalarini tushuntiring.
   

Adabiyot:

1. 
   O.Ya.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Visshaya shkola». 1990. S. 553-592.
   
2. 
   A.Terney Sovremennaya Organicheskaya ximiya. M.: «Mir». 1981. T.II. S. 101-144.
   

Ma’ruza № 35-36. Aromatik aminlar
Aromatik nitrobirikmalarni kislotali, ishqoriy, neytral mushitlarda va katalitik usulda qaytarib, aromatik aminlar olish. Qaytarish jarayonida hosil biluvchi oraliq mashsulotlar va ularni bir-biriga aylanishi. Benzidin va semidin qayta gurushlanishi. Aromatik aminlarning kimyoviy xossalari. Diazobirikmalar. Diazobirikmlarning azot ajralib va ajralmasdan amalga oshadigan reaktsiyalari. Azobirikish reaktsiyasi, azobiyoqlar
Aromatik yadrosining vodorod atomi o’rnida NH₂ gurushi tutgan birikmalar aromatik aminlar deb ataladi.
Eng sodda aromatik aminga

Agar aromatik amin molekulasida azot atomi bitta aromatik shalqaga bog’langan bo’lsa birlamchi, ikkita aromatik shalqaga bog’langan bo’lsa ikilamchi, uchta aromatik shalqaga bog’langan bo’lsa uchlamchi aromatik amin deb ataladi:

Aromatik yadroda bir nechta aminogurush bilishi sham mumkin: