O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi qarshi davlat universiteti
Download 1.81 Mb. Pdf ko'rish
|
yuk tashuvchi avtomobillarga texnik xizmat korsatishni meyorlashtirish
|
Interfaol usullar pedogogika fanida va ta’lim amaliyotida keng
qo’llanmoqda. U birgalikdagi harakatlar o‘zaro ta’sir o‘tkazuvchi faollik usuli degan ma’noni bildiradi. Bu usulda o‘quv mashg‘ulotini tashkil etish uchun talabalar guruhi, ko‘pincha bir nechta kichik guruhchalarga ajratiladi. O‘quv materiali sifatida tayyor bilimlargagina emas, balki axborotlardan xam foydalanadi. Bilim bilan axborot o‘rtasidagi farq shundan iboratki, narsa va hodisalar haqidagi bilimlar tekshiruvdan o‘tgan, isbotlangan bo‘lib, xaqiqatga tug‘ri keladi. Axborot esa gapirayotgan kishi aytgan ma’lumotdir, xatto ziddiyatli fikrlarni ham o‘zida aks ettirishi mumkin. Interfaol usullarning an’anaviy usullaridan farqi–talaba bilan o‘qituvchining pedogogik mulqoti, aloqasining o‘ziga hosligida; pedogogning yuqori mahoratida; talaba shahsiga nisbatan munosabatning insonparvarlik xarakterida, talabaning individual qobilyati namoyon bo‘lishi,ijodiy mustaqilligi kabilarda ko‘zga tashlanadi. KHKlarida ta’lim bo‘lajak mutahassisning kasbiy faoliyati gavdalantiriladigan sharoitida olib boriladi, muammoli vaziyatlarni hal qilishga qaratiladi [6,7]. Ta’lim jarayonida yangi pedagogik texnologiyalardan foydalanish, ham o‘qituvchi bilim berish, ham talabalarning bilimlarni o‘zlashtirish faoliyatlarini amalga oshirishda bir qancha qulayliklar yaratib beradi. Jumladan, o‘qituvchi va talabalar munosabati subyekt-subyekt munosabatlari tarzida tashkil qilinib, ta’lim jarayonini talabalar va o‘qituvchi o‘rtasidagi o‘zaro munsabatlarni hamkorlik asosida tashkil qilishga imkoniyat yaratadi. Shu bilan birga talabalar turli xil o‘quv mashg‘ulotlarida o‘zlari mustaqil tarzda bilim olish, o‘z-o‘zini nazorat qilish va shu kabi faoliyatlarni amalga oshirishlari uchun tegishli shart sharoitlar yaratiladi. Maxsus fanlar bo‘yicha o‘quv mashg‘ulotlarini tashkil qilishda undagi bosqichlarning o‘zaro izchilligiga erishish lozim, quyidagi 1-rasmda keltirilgan izchillikda o‘quv mashg‘ulotini loihalash maqsadga muvofiq bo‘ladi.
1-rasm. O’qitish jarayoni O‘QITISH JARAYONI
Nazariy va amaliy ko‘nikmalarni baholash O‘quv maqsadlari va mazmunlarini belgilash
Nazariy va amaliy mashg‘ulotlar o‘tkazish rejasini tuzish
Nazariy va amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish O‘quv-didaktik materiallani tayyorlash Yuqorida keltirilgan 1-rasmdan ma’lum bo‘lmoqdaki, biz nazariy va amaliy mashg‘ulotlarni o‘tkazish rejasini ishchi dasturni tuzish orqali belgilab olganmiz. Keyingi bajaradigan ishimiz ma’ruza mashg‘uloti loyihasi va uning uchun o‘quv- didaktik materiallarni hamda nazorat tizimini ishlab chiqishdan iborat. Hozirgi vaqtda ta’lim jarayonida o‘qitishning zamonaviy metodlari ishlab chiqilgan va keng qo‘llanilmoqda. O‘qitishning zamonaviy metodlarini qo‘llash o‘qitish jarayonida yuqori samaradorlikka erishishga olib keladi. Ta’lim metodlarini tanlashda har bir darsning didaktik vazifasidan kelib chiqib tanlash maqsadga muvofiq sanaladi [8,9]. Ta’lim oluvchi markazida bo‘lgan yondoshuvning foydali jihatlari quyidagilarda namoyon bo‘ladi: - ta’lim samarasi yuqoriroq bo‘lgan o‘qish-o‘rganish; - ta’lim oluvchining yuqori darajada rag‘batlantirilishi; - ilgari orttirilgan bilimning ham e’tiborga olinishi; - o‘qish shiddatini ta’lim oluvchining ehtiyojiga muvofiqlashtirilishi; - ta’lim oluvchining tashabbuskorligi va mas’uliyatining qo‘llab quvvatlanishi; - amalda bajarish orqali o‘rganilishi; - ikki taraflama fikr-mulohazalarga sharoit yaratilishi. Zamonaviy ishlab chiqarish texnologiyasida nafaqat biror bir kasb egasiga, balki
mazkur texnologiyani yaratayotgan va
ana shu
texnologiyani boshqarayotganlarga ham tezda o‘sib borayotgan ijtimoiy-nktisodiy talablarni qo‘yilayotganligiga muntazam ravishda e’tibor beriladi. Tanlagan kasbi doirasida talabalarning bilim, ko‘nikma va malakalarini shakllantirish bilan, ularning kelgusi amaliy faoliyatlarida zarur bo‘lgan xususiyatlar: mexnatsevarlik, yangilikka intiluvchanlik, sabr-toqat va bardoshlilikning tarbiyalash lozim bo‘ladi. Ta’lim texnologiyalari avlodining almashinishi ko‘p jihatdan ta’lim vositalarining rivojlanishi bilan belgilanadi. Maqsad talabalarning turli ilmiy g‘oyalar va tushunchatarni o‘zlashtirib olishini ta’minlash, ularni ma’lumotlarni tahlil qilishga va tegishli xulosalar chiqara bilishga, shuningdek, boshqa aqliy qobiliyatlarini namoyon etishga o‘rgatishdan iboratdir.
Pedagogik texnologiya va pedagog mahoratga oid bilim, tajriba va interfaol metodlar talabalarni bilimli, yetuk malakaga ega bo‘lishlarini ta’minlaydi. Maxsus fanlarni o‘rgatish jarayonida yangi tashkil qilingan guruxlarda didaktik sharoitlar hamda talabalarda kasbiy mahoratga qiziqishni o‘stirish va shakllantirish vositalarini aniqlash bo‘yicha tadbirlar amalga oshirildi. Quyidagi 1- jadvalda ma’ruza mashg‘ulotini tashkil etishning shakl va xususiyatlari keltirilgan [9]. Ma’ruza mashg‘ulotini tashkil etishning shakl va xususiyatlari (1-jadval)
Download 1.81 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|