O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi r. D. Do‘smuratov

9.3. Statistik to‘plam va ko‘rsatkichlar 
 
Bizga ma’lumki, ijtimoiy hayot ko‘p qirrali bo‘lib, bularning 
tarkibi xilma-xil bo‘lgan ommaviy hodisa va jarayonlardan tashkil 
topgan. Bularga moddiy boylikni ishlab chiqarish, savdo, qurilish, yuk 
tashish va shu kabilar kiradi. Bu ta’kidlab o‘tilgan hodisa va 
jarayonlarning har biri alohida statistik to‘plamni tashkil etadi. 
Demak, statistik to‘plam deb, bir xil tip (toifa)dagi ijtimoiy hodi-
salarning faqat darajalari bilan farqlanuvchi belgilarni tushunamiz. Ma-
salan, fermer xo‘jaliklari bo‘yicha ishlab chiqarilgan paxtaning hajmi, 
xodimlar soni, ish haqi darajasi va shu kabilar bir-biridan farqlanadi. Bu 

---

 
 
307
yerda so‘z ayrim fermerlar bo‘yicha ishlab chiqarilgan mahsulot hajmi, 
xodimlar soni va ish haqi darajalari o‘rtasidagi munosabat qanday 
bo‘lganligi to‘g‘risida bormay, balki umuman xo‘jalik bo‘yicha ushbu 
munosabat qanday miqdorda ifodalanishi ustida borayotir. Shu jihatdan 
ushbu korxonani bir turdagi hodisalar, birliklar, elementlar deb qarash 
mumkin va shu asosda statistik to‘plamda shu to‘plamning muhim bel-
gisi aniqlanadi.