O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti

Dunyo okeani va dengiz qirg‘oqlari xalqaro turizm sohasining 
rivojlanishiga katta ta’sir ko‘rsatuvchi omillar bo‘lib xizmat qiladi. Ular iqtisodiy 
aloqalarni rivojlantirishga sayyohlik, sayr-tomoshalarni uyushtirishda, alohida o‘rinni 
egallaydi. Ayniqsa, Fransiya va Italiyaning dengiz qirg‘oqlari, Ruminiya va 
Bolgariya sharqiy sohillari, AªShda Koliforniya va Florida dengiz bo‘ylari, Bagam 
va Bermud orollari plyajlari bilan so‘zsiz xalqaro turizm va kurotlar maskaniga 
aylangan. 
Okean va dengiz suvlarining cho‘milishi uchun qo‘lay bo‘lgan qirg‘oqlari 
tarkibiga quyidagi elementlar kiradi. Mikroiqlim, dengiz va okean suvlarining 
quruqlikka tutash bo‘lgan joylarida suvning harorati, chuqurligi, suv to‘lqinlari, 
ko‘tarilishi, qaytishi, oqimlar, suvning shifobaxshligi, tozaligi, tiniqligi, dengiz suvi 
tagining relefi, suvdagi yirtqich qonxo‘r baliqlar (akula) va hayvonlarning bor-
yo‘qligi h.k., qirg‘oq chiziqlarining tuzilishi, plyajlardagi qumlar va yotqiziqlarning 
sifati, rangi, shakllari va qolaversa bir qator omillar ta’sir etadi. 
Daryo va ko‘llar ham turizm resursi yoki boyligi bo‘lib xizmat qiladi. Ular 
yer usti landshaftlarini yasatadi, mikroiqlim sharotini hosil qiladi, turistlar uchun 
baliq ovlash, suv sporti bilan shug‘ullanish, turistik markazlar, kurort maskanlarini 
toza ichimlik suvi bilan ta’minlash uchun xizmat qiladi. Hozirgi kunda Avstriya, 
Shvesariya, Buyukbritaniya, Vengriya, Polsha kabi mamlakatlardagi daryo va ko‘l 
suv havzalari turizmning eng rivoj topgan turlari bo‘lib hisoblanadi. Ammo, keyingi 
yillarda G‘arbiy Yevropadagi Reyn daryosi suvi haddan tashqari ekologik jihatdan 
ifloslanib ketish natijasida, u turizm va dam olishda oldingi o‘z o‘rni va mavqeini 
yo‘qotmoqda. 
Xalqaro turizmni rivojlantirishda o‘rmon boyliklarining roli ham anchagina. 
U turistlarning dam olishida, hissiyotini (emotsiyasini) muvozanatlantirishda, lirik 
shart-sharoitlarni vujudga keltirishda, «tashqi dunyo»dan ajralgan holda, qisqa 
vaqtlarda yashashida muhim rol o‘ynaydi. o‘rmonlar toza havoni ishlab chiqaruvchi 
asosiy man’ba, salomatlikni qayta tiklovchi maskan, kurort hududlarida shovqinni 
qaytaruvchi asosiy vositalardan hisoblanadi. 
Xorijiy sayyohlarni o‘ziga ko‘proq jalb qiluvchi omillardan biri - bu ekzotik