O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti maktabgacha ta’lim fakulteti

Vizual materiallar
1-savol. Yog‘ochga ishlov berish ustaxonasining tuzilishi haqida ma’lumot berish.


1-ilova
Yog‘ochga ishlov berish mashg‘ulotlari maktabning tegishli usta­xonasida o‘tkaziladi. Unda har biringizga doimiy ish o‘mi, ya’ni xo- naning dastgoh o‘matilgan muayyan qismi ajratiladi (30-rasm).
Har bir ish o‘mi o‘rindiqlar bilan jihozlangan boiishi zamr.
Ish o‘mi maxsus moslamalar: tumbochka, suriluvchi quti, shkaf, asbob uchun stellaj, himoya ko‘zoynagi, chizmalar va h.k. bilan ji- hozlanishi hamda ularning ish o‘midan tashqariga chiqib turmasligi ta’minlanishi kerak. Ish o‘mi va yolaklami material, namuna buyum yoki chiqitlar bi­lan to‘sib qo‘yishga mxsat etilmaydi.

30-rasm. Duradgorlik o‘quv ustaxonalarida ish o‘rinlarining taxminiy joylanish rejasi: 1 - o‘qituvchining ish o‘mi; 2 - qo‘l yuvgich; 3 - aptechka;

4 - asbob-uskuna va materiallar javoni; 5 - kunda; 6 - dastgohlar; 7 - devor soati;
8 - o‘quv-ko‘rgazma qurollari javoni; 9- bo‘yoqchilik stoli; 10, 11, 12, 13, 14- frezerlash, parmalash, yog‘och ishlash inkarlik stanoklari, randalash, arralash stanoklari; 15-charx; 16 - materiallar tokchasi

Asboblar uskuna yonidagi saqlanishi mumkin bo‘lgan quti, shkaf, mashina konstruksiyasida ko‘zda tutilgan holda uning ichki qismi- da maxsus joyda saqlanishi kerak. Ish o‘mida hamma vaqt namu- nali tartib bo‘lishi va u yerga faqat mazkur dars uchun kerakli asboblar qo‘yilishi lozim.

2-savol. Yog‘ochga ishlov berishda xavfsizlik texnikasi qoidalari haqida tushuncha berish.

2-ilova

Maktab ustaxonalarida belgilangan ichki tartib qoidalariga rioya qilish zarur.
Mashg‘ulot boshlanishidan oldin ish kiyimini kiyish kerak. Ustaxonaga qo‘ng‘iroq chalinmasdan oldin kelish, har bir o‘quvchi- ning qo‘lida o‘quv qurollaridan kundalik daftar, darslik, qalam, chizg‘ich, o‘chirg‘ich boiishi shart.
Mashg‘ulot boshlanishida har kim o‘zining ish o‘mini ko‘zdan ke- chirishi va uni ishlash uchun taxt qilishi lozim. Shuningdek, hamma o‘z ish o‘mida ishlashi va o‘qituvchining ruxsatisiz hech kim u yer- dan ketmasligi kerak. Asboblarni, moslamalami va uskunalami ehti- yotlab saqlash, xomashyolardan tejamkorlik bilan foydalanish zamr. O‘qituvchining ko‘rsatmasi bilan ishni to‘xtatish va uning tushunti- rishlarini diqqat-e’tibor bilan tinglash kerak.
Tanaffus vaqtida deraza darchalarini ochib qo‘yib, so‘ng usta- xonadan chiqish lozim. Tanaffusdan keyin har kim o‘zining ish o‘miga keladi va ishlashni davom ettiradi. Ish tugagach asboblar, mosla­malar, materiallar artib tozalanadi va joy-joyiga qo‘yiladi, ish o‘mi yiglshtiriladi, tayyorlangan buyum topshiriladi, kiyimlar tozalanadi va qollar yuviladi. O‘qituvchi mxsat berganidan keyingina ustaxonadan chiqish mumkin.
Ustaxonada barcha mehnat topshiriqlarini bajarishda ishning xavf- sizligi qoidalarini yaxshi bilib olish va ulami aniq bajarish lozim. Bu qoidalar quyidagilardan iboratdir:

1. 
   Ish kiyimi to‘g‘ri kiyilganini tekshirish (xalatlaming qo‘l va old tugmalari qadalgan, galstuklar yechib qo‘yilgan bo‘lishi kerak), soch- ni tartibga keltirib, ixcham qilib olish, ro‘mol va bo‘yinbog‘ uchlarini qistirish.
   
2. 
   Ish o‘mining ahvolini tekshirish, asboblaming borligi va ish- latishga tayyorligini aniqlash.
   
3. 
   O‘qituvchining ruxsatisiz ish o‘midan uzoqlashmaslik.
   
4. 
   Asboblar va xomashyolami ehtiyotkorlik bilan ishlatish.
   
5. 
   O‘qituvchining ruxsatisiz dastgohlarda ishlamaslik. Tuzilishi o‘rganilgan uskunalardangina foydalanish.
   
6. 
   Faqat ishga yaroqli asboblardan foydalanish, ulami o‘z o‘mida ishlatish. Asboblami ish o‘miga ulardan foydalanish uchun qulay ho­latda joylashtirish.
   
7. 
   Ish yakunlangandan keyin ish qurollarini ko‘zdan kechirish ke­rak. Nosoz asboblar to‘g‘risida o‘qituvchi ogohlantirilishi kerak.
   
8. 
   Ish o‘mini payraxa va qipiqlardan maxsus cho‘tka bilan to- zalash.
   
9. 
   Mehnat xavfsizligi qoidalari buzilgan yoki jarohatlanish yuz ber- gan hollarda darrov o‘qituvchiga xabar qilish.