O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti «bmini himoya uchun dakga Tavsiya qilaman»

Tayyor 
mahsulotlarni 
saqlanish 
joylaridagi 
hisobi.Korxona 
omborxonasiga tayyor mahsulotlar asosan ishlab chiqarish bo‘linmalaridan 
(sexlardan), shuningdek ayrim hollarda chetdan ta’sischilarning badali sifatida,
qaytarib bermaslik shartlari bilan bepul olingan buyumlar sifatida qabul qilinadi. 
Kirim qilish naklodnoylar, dalolatnomalar, schyot-fakturalar, zabor varaqalari 
asosida amalga oshiriladi. Qabul qilingan tayyor mahsulotlarning soniy-summoviy 
hisobi uchun ularning har biriga kartochkalar ochiladi yoki umumiy ombor hisobi 
kitobi yuritiladi. Tayyor mahsulotlarning omborxonadan sotilishi va boshqa 
chiqimlari faqat rahbariyatning ruxsatnomasi orqali amalga oshiriladi. Chiqim 
operatsiyalari schyot-fakturalar, nakladnoylar, dalolatnomalar, talabnomalar, zabor 
varaqalari va boshqa hujjatlar bilan rasmiylashtiriladi. Hisob siyosatida 
belgilangan muddatlarda ombor mudirlari tayyor mahsulotlar holati va harakatini
soniy va summoviy ko‘rinishda ifodalovchi hisobotlarni tuzadilar va ularni 
buxgalteriyaga topshiradilar. Hisobotlar va ularga ilova qilingan boshlang‘ich 

---

24 
hujjatlar tayyor mahsulotlarning sintetik va analitik hisobini yuritishga asos bo‘lib 
hisoblanadi.
Tayyor mahsulotlarning sintetik va analitik hisobi. Tayyor mahsulotlarni 
hisobga olish uchun 21-son BHMS da quyidagi schyotlar tizimi ko‘zda tutilgan: 
 2810 “Ombordagi tayyor mahsulotlar” 
 2820 “Ko‘rgazmadagi tayyor mahsulotlar” 
 2830 “Komissiyaga berilgan tayyor mahsulotlar” 
Ushbu schyotlar aktiv schyotlardir, ularning debetida tayyor mahsulotlarning 
qoldig‘i, kelib tushish natijasida ko‘payishi, kreditida esa – kamayishi aks 
ettiriladi.
Korxona omboriga kirim qilingan barcha tayyor mahsulotlar 2810 
“Ombordagi tayyor mahsulotlar” schyotining debetida va boshqa tayyor 
mahsulotlarni qaysi manbalardan kelib tushganligini ko‘rsatuvchi schyotlarning 
kreditida aks ettiriladi, jumladan: 
 Kredit 2010 “Asosiy ishlab chiqarish” – asosiy ishlab chiqarishdan olingan 
tayyor mahsulotlarning tannarx bo‘yicha qiymatiga; 
 Kredit 2310 “Yordamchi ishlab chiqarish” – yordamchi ishlab chiqarishdan 
olingan tayyor mahsulotlarning tannarx bo‘yicha qiymatiga; 
 Kredit 4610 “Ustav kapitaliga badallar bo‘yicha ta’sischilarning qarzi” – 
ta’sischilardan ta’sis badali sifatida olingan tayyor mahsulotlarning qiymatiga; 
 Kredit 9380 “Qaytarilmaydigan moliyaviy yordam” – boshqa shaxslardan 
qaytarilmaydigan moliyaviy yordam sifatida olingan tayyor mahsulotlarning 
qiymatiga; 
 Kredit 1010 “ Materiallar “ - tayyor mahsulot tarkibiga kiritilgan materiallar 
qiymatiga; 
 Kredit 2810,2820,2830 – tayyor mahsulotlarning ichki almashuviga 
 Kredit 9390 “ Boshqa operatsion daromadlar” – inventarizatsiyada 
aniqlangan ortiqchalar summasiga va boshqalar. 
Tayyor mahsulotlarning sotilishi buxgalteriya hisobida quyidagicha aks 
ettiriladi: 

---

25 
1.Haridorlarga taqdim etilgan schyot-fakturalar bo‘yicha tayyor 
mahsulotning QQS siz bo‘lgan sotish bahosidagi qiymatiga