O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand iqtisodiyot va servis instituti «bmini himoya uchun dakga Tavsiya qilaman»

Debet 4010 “Haridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar” 
Kredit 9010 “ Tayyor mahsulotlarni sotishdan olingan daromadlar”
2.Sotilgan tayyor mahsulotlarga to‘g‘ri keladigan QQS summasiga 
Debet 4010 “Haridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar” 
Kredit 6410 “ Byudjetga to‘lovlar bo‘yicha qarzlar” 
3.Haridorlar bilan sotilgan tayyor mahsulotlar bo‘yicha hisob-kitob 
qilinganda: 
 Olingan avans summasiga
Debet 5010 “Kassa”, 5110 “Hisob-kitob schyoti”, 5210 “Valyuta schyoti” 
Kredit 6310”Haridor va buyurtmachilardan olingan avanslar” 
 Olingan avans summasini mahsulot sotilgan so‘ng yopilishiga 
Debet 6310”Haridor va buyurtmachilardan olingan avanslar” 
Kredit 4010 Haridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar” 
 Oxirgi debitorlik qarzni olinishiga 
Debet 5010 “Kassa”, 5110 “Hisob-kitob schyoti”, 5210 “Valyuta schyoti” 
Kredit 4010 Haridor va buyurtmachilardan olinadigan schyotlar” 
4.Sotilgan tayyor mahsulotlarning haqiqiy tannarini har bir schyot-faktura 
bo‘yicha aniqlab bo‘lmaydi. Shuning uchun sotilgan mahsulotlarning tannarxini 
topish maqsadida hisobot davri oxirida tayyor mahsulotlar holati va harakati 
bo‘yicha balans tuziladi. Ushbu balans quyidagicha tuziladi. 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 

---

26 
Tayyor mahsulot bo‘yicha balans 
 
Ko‘rsatkichlar 
Tannarxi 
bo‘yicha 
Sotish bahosi 
bo‘yicha 
Farqi 
(+,- ) 
1. Davr boshiga qoldiq 
2000000 
2580000 
258000 
2. Ishlab chiqarishdan olingan 
mahsulot 
10000000 
13400000 
3400000 
3. Qayta baholash summasi 
500000 
500000 
4.Jami sotishga tayyor mahsulot
( 1 + 2 + 3 ) 
12000000 
14158000 
2158000 
5. 1 so‘mlik mahsulotga to‘g‘ri 
keladigan harajat 
X 
0,8475 
6. Sotilgan tayyor mahsulot 
9322500 
11000000 
1677500 
7.Davr oxiridagi qoldiq 
2677500 
3158000 
480500 
Sotilgan mahsulotlarning tannarxini topish uchun balansda ularning holati va 
harakati to‘g‘risidagi ma’lumotlar haqiqiy ishlab chiqarish tannarxi va sotish 
baholarida alohida ustunchalarda ko‘rsatiladi. Jami sotishga tayyor mahsulotlarga 
ketgan barcha harajatlarni sotishga tayyor jami mahsulotlarni sotish bahosiga 
(QQS siz) bo‘lish yo‘li bilan 1 so‘mlik sotishga tayyor mahsulotga to‘g‘ri 
keladigan o‘rtacha tannarx aniqlanadi. Topilgan o‘rtacha tannarx sotilgan tayyor 
mahsulotlarning sotish bahosidagi (QQS siz) qiymatiga ko‘paytiriladi, chiqgan 
summa jami sotilgan tayyor mahsulotning tannarxini bildiradi. Yuqorida 
keltirilgan shartli misolda 1 so‘mlik sotishga tayyor mahsulotga to‘g‘ri keladigan 
o‘rtacha tannarxi 0, 85 so‘mni tashkil qilgan. Jami sotilgan tayyor mahsulotning 
tannarxi – 9322500 so‘m (11000000 x 0,85). Ushbu summaga hisobot davri oxirida 
quyidagi buxgalteriya yozuvi qilinadi: