O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi samarqand davlat universiteti psixologiya va ijtimoiy fanlar fakulteti

6. O’zbekiston tomonidan yana qanday me’yoriy hujjatlar qabul qilinishi kerak?
Avvalo, nogironlar huquqlari to’g’risidagi konvensiyani ratifikasiya qilish kerak. O’zbekiston uni 10 yil oldin imzolagan, ammo hali buni ratifikasiya qilmagan. Bunga nima to’sqinlik qilayotganini bilmayman. Shunga qaramay, ratifikasiya qilish yetarli emas – har bir ish uchun qaror qabul qilish jarayonida nogironligi bor kishilarni faol jalb qilish zarur. Konvensiya taqdiri “Nogironlarni ijtimoiy himoya qilish to’g’risida” gi qonunning taqdiriga o’xshab qolish ehtimoli katta, chunki bizda go’zal so’zlar shunchaki qog’ozda qolib ketishi mumkin.
Bugungi kunda, nogironlar turmush tarzini tartibga soluvchi asosiy qonun poydevori bu 1991 yilda qabul qilingan va 2008 yilda yangilangan “Nogironlarning ijtimoiy Himoya Qilish to’g’risida”gi Qonun hisoblanadi. Qonun eskirgan bo’lib, amalda ishlamaydi va xalqaro standartlarga javob bermaydi. Shu munosabat bilan, O’zbekiston Nogironlar assosiasiyasi nogironlar huquqlari va bu sohada xalqaro standartlari bo’yicha “Nogironlar Huquqlari to’g’risidagi” Konvensiya talablariga javob beradigan “Nogironlar huquqlari to’g’risida”gi qonun loyihasini ishlab chiqdi. Hozir ushbu qonun loyihasi Sog’liqni saqlash vazirligi va boshqa idoralar bilan birgalikda muvofiqlashtirish bosqichida. Nogiron jamoat tashkilotlari talablarini qondiradigan loyiha amalda qabul qilinsa, unda ijtimoiy model asosida nogironlar huquqlarini himoya qilish masalalarini hal etuvchi yangi tizim yaratiladi. Bu uchun BMTning “Nogironlar Huquqlari to’g’risida”gi konvensiyasini ratifikasiya qilish kerak. Uning maqsadi – barcha fuqarolar uchun o’z haq-huquqlaridan foydalanishda teng imkoniyatlarni beradigan inklyuziv jamiyat yaratish. Konvensiya davlatning barcha dasturlarda nogironlarning ehtiyojlarini hisobga olish va ularning hayotning barcha sohalariga va ijtimoiy-iqtisodiy rivojlanishning barcha masalalarida ishtirok etishlarini ta’minlash majburiyatini belgilaydi.


3-mavzu. Islohotlarsharoitidayoshlarijtimoiylashuvi
REJA:

1. 
   Jamiyatijtimoiytuzilmasidayoshlarijtimoiymunosabatlarobyektivasubyektisifatida.
   
2. 
   Yoshlarniijtimoiytaraqqiyotivatabiati.
   
3. 
   O’zgarishlarjarayonidayoshlarstratifikasiyasi.
   
4. 
   Ijtimoiylashuvtushunchasi: adaptasiyavaidentifikasiyanisbati.
   
5. 
   Yoshlarningijtimoiylashuviasosiyomillari.
   
6. 
   Yoshlarningijtimoiylashuvimodellari.
   
7. 
   Ijtimoiylashuvjarayoni – ijtimoiytajribaniavlodlarorasidagiuzatishmexanizminianiqlash, yoshlaro’rtasidagimunosabatlar.
   
8. 
   O’zgarishlarjarayonidaijtimoiylashuvxususiyatlari.
   
9. 
   Ijtimoiyllashuvjarayenlaridagikaram-karshiliklar.
   

O’zbekistondamustaqillikningdastlabkikunlaridanyoshlarmasalasigaalohidae’tiborqaratilib, ungadavlatsiyosatidarajasidayuksakahamiyatberilmoqda. Mamlakatmiqyosidaqabulqilinayotganqonunvaqarorlar, farmonvafarmoyishlaraynanshumasalagaalohidae’tiborqaratishnitaqozoqilmoqda. Yoshlargaberiladiganijtimoiy-iqtisodiy, siyosiyvahuquqiykafolatlarO’zbekistonRespublikasining 1991 yil 20 noyabrdagi “O’zbekistonRespublikasidayoshlargaoiddavlatsiyosatiningasoslarito’g’risida”giqonunida (qonun 1992 yil 1 yanvardankuchgakirgan) belgilabberilgan. Ushbuqonunasosidarespublikayoshlariningijtimoiyvama’naviykamoltopishiuchunshart-sharoityaratibberishgaqaratilganyoshlargaoidsiyosatiishlabchiqildivaamalgaoshirilmoqda.

Ta’lim-tarbiya, yuksakma’naviyatli, dunyoqarashikengqamrovli, bilimlibarkamolavlodnitarbiyalashbugungikundagidolzarbmasalalarqatorigakiradi. Jamiyattaraqqiyotininghozirgibosqichidashaxsnihartomonlamakamolgayetkazishvarivojlantirishengmuhimvazifalardanbirihisoblanadi. AynanshuninguchunhammustaqillikyillaridaO’zbekistonRespublikasi Birinchi PrezidentiI.A.Karimovtashabbusibilanishlabchiqilganyoshlarkamolotinita’minlashgaqaratilgankengqamrovlidavlatsiyosatitufayliO’zbekistondabarkamolavlodshakllanishimasalasigakattae’tiborberilmoqda. BuboradaBirinchi PrezidentI.A.Karimovquyidagilarnita’kidlabo’tgan: “Bizfarzandlarimizningnafaqatjismoniyvama’naviysog’lomo’sishi, balkiularningengzamonaviyintellektualbilimlargaegabo’lgan, uyg’unrivojlanganinsonlarbo’lib, XXI asrtalablarigato’liqjavobberadiganbarkamolavlodbo’libvoyagayetishiuchunzarurbarchaimkoniyatvasharoitlarniyaratishnio’zoldimizga maqsad qilib qo’yganmiz”¹
Shunuqtainazardanqaragandabugungikundayoshlarijtimoiy-siyosiykuchsifatidagifaoliyatiningmuhimligivaamaliyahamiyati, O’zbekistondamustaqillikyillaridaamalgaoshirilganijtimoiysiyosiyislohotlar, jamiyathayotiningbarchajabhalarinimodernizasiyalashvayangilashmasalasibilanchambarchasbog’liqligidahisoblanadi. Chunki, mamlakatdayoshlarningaholitarkibidagisalmog’i 64 foiznitashkilqiladi. YuqoridagimulohazaO’zbekistonyoshlardavlatiekanliginiyanabirkarratasdiqlaydi. Yoshlarningbilimolishi, ta’lim-tarbiyasi, kasbiytayyorgarligimasalalariO’zbekistondahuquqiydemokratikdavlatqurish, fuqarolikjamiyatinishakllantirishjarayonidamuhimahamiyatkasbetadi. Binobarin, ushbujarayonlarnizamontalablariasosida, O’zbekistonyoshlariijtimoiy-siyosiyfaolligimasalalarinitadqiqetishdolzarbmasalahisoblanadi.
MonografiyaO’zbekistonyoshlariniijtimoiyhayotgamoslashuviningturliyo’nalishlarinio’rganishborasidanafaqatmamlakatimizdaolibborilayotganilmiytadqiqotlarningmuammoviydoirasini, balkikelgusidagiilmiytadqiqotyo’nalishlarinihambelgilabolishidamuhimmanbaviyasosbo’ladihamdayoshavlodniezgug’oyalarruhidatarbiyalashdekulug’vormaqsadlargaxizmatqiladi, debhisoblaymiz.
Respublikamizdayoshlargaoiddavlatsiyosatiniizchilamalgaoshirishdakasabauyushmalariyoshlarningharjabhada faolishtiroketishinita’minlashhamdaularningijtimoiy-iqtisodiyvahuquqiymanfaatlarinihimoyaqilishborasidabirqatorishlarniamalgaoshiribkelmoqda.
ViloyatkasabauyushmalaritashkilotlariBirlashmasida “Jamoashartnomasidayoshlaruchunqo’shimchaimtiyozlarvakafolatlarto’g’risidagibo’limidabelgilanganimtiyozlarningbajarilishi” mavzusidagiseminarhamaynanyoshlarmanfaatlariniifodaetdi.
Seminardakorxonavatashkilotlardaishlovchiyoshlarkengashifaollarivamutaxassislariishtiroketishib, “Yoshlaruchunqo’shimchaimtiyozlarvakafolatlar”, “Jamoashartnomalariyoshlaruchunxizmatda”, “Yoshlardavlathimoyasida”, “Saylovvayoshlar” kabibirqatormavzularidama’ruzalartinglashdi.
Davlatimiztomonidanyoshlarningmamlakatmanfaatlari­yo’lidaerkinijtimoiylashuvi, o’zinisamaralinamoyonetishiuchunmaqbulsharoitvaimkoniyatyaratish­borasidaamalgaoshirilayotganchora-tadbirlartizimiyoshlargaoiddavlatsiyo­satinianglatadi, — deydiseminardaso’zgachiqqanViloyatkasabauyushmalaritashkilotlariBirlashmasiyuristiM. Zaripov.— O’tkazilganseminarda “Yoshlargaoiddavlatsiyosatito’g’risida” giqonunigahamalohidato’xtalibo’tildivaushbuqonundanazardatutilganbirqanchaahamiyattgamolikmasalalaryuzasidanyig’ilishishtirokchilarigatushunchalarberildi.
Ushbuseminardaishfaoliyatimizdazarurbo’ladiganko’plabma’lumotlargaegabo’ldik, —deydiviloyat “Suvoqava” korxonasiyoshlarkomissiyasivakiliYosinxonXojiyeva. — Ayniqsaertangikunimiz, kelajagimizuchunovozberishdayaqindabo’libo’tadiganO’zbekistonPrezidentligisaylovidabizyoshlarningfaolishtirokimizbenihoyamuhimliginiyanabirborhisetdik.
Savol-javoblargaboytarzdao’tganseminar “Istiqlolg’unchalari” ko’rik-tanlovig’oliblariningmadaniychiqishlari bilanyakunlandi.