O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta'lim vazirligi samarqand davlat universiteti kichik biznes va tadbirkorlik fanidan

Moliyaviy reja.

Moliyaviy reja o‘z ichiga quyidagilarni oladi:

1. Agar korona bir necha yil ishlayotgan bo‘lsa, o‘tgan davrga moliyaviy isobot qilish.

2. YAqin 3-5 yilga moliyaviy natijalarni rejalashtirish.

3.Ma’lumot qarab, ularga izo, berish o‘tgan davrdagi ishlarning natijalari aqidagi aborot firmaning ijobiy taraflarini va kamchiliklarini ko‘rishda yordam beradi. Moliyaviy isobot taіlili 3-5 yilga moliyaviy reja tuzish uchun asos bo‘lib xizmat qiladi. Moliyaviy bashoratlar, іam odatda 3-5 yilga qilinadi.

Birinchi yilni taqvimlarga bo‘lib, keyin, rejani yillar bo‘yicha bo‘linadi. Moliyani rejalashtirishning asosiy qismlari quyidagi ujjatlar bo‘ladi:

• 
  Sotish іajmi bashorati;
  
• 
  pul arajatlari va tushumlar balansi;
  
• 
  daromad va arajatlar jadvali;
  
• 
  koronaning aktiv va passivlari boshlanјich balansi;
  
• 
  zarar ko‘rmaslikga erishish grafigi.
  

Bunday ko‘rsatkichlar tarkibi jahon amaliyotida qo‘llanib kelinayotgan rejalashtirish usullarida amal qiladi.

Sotish ajmi birinchi yil oylarga, hamda (kvartal) taqvimlarga bo‘lib beriladi. Keyingi yillar (uchinchi, to‘rtinchi, beshinchi) bo‘linmasdan, ya’ni to‘la yillik ko‘rsatkich shaklida beriladi. Bu ishbilarmon uchun quyidagilarni bildiradi:

• Kanday pul arajatlari qilish zarur. Korona faoliyatining qaysi turlariga ko‘proq mablag‘ sarflash kerak;

• Faoliyatning qaysi bosqichida qanday sarf-arajatlar o‘zgarishi mumkinligi va ularni kamaytirish usllarini ko‘ra bilish lozim.

Daromad va arajatlar jadvali korona foydasining o‘zgarishi va shakllanishini ko‘rsatadi. Birinchi yilning hap oyi, ikkinchi yil ar kvartal, keyingi yillarda yillik ma’lumotlar umumiy holda

ko‘rsatiladi. Jadvalda quyidagi ma’lumotlar keltiriladi:

• 
  tovar ishlab chiqarish arajatlari;
  

• 
  sotishdan tushgay foyda;
  
• 
  boshqaruv arajatlari, soliqlar;
  
• 
  sof foyda.
  

Biznes-rejaning moliyaviy bo‘limida eng asosiy ujjat jadval ko‘rinishidagi birinchi va oirgi bir yillik realizatsiya bo‘yicha aktiv va passivlarning umumiy ko‘rsatkichlaridir. Bu ujjat korona faoliyatini baіolash va koroia pul-mablaјlarini, o‘tkazish kerakligi to‘јrisida bank mutaassislariga ma’lumot berish uchun asos bo‘ladi.

Bunday ko‘rsatkichlarga misol qilib II.1.jadval berilgan. Moliyaviy rejalashtishning yakuniy bosqichi koronaning zarar ko‘rmaslik іisob-kitobi іisoblanadi. Buning uchun qancha tovar ishlab chiqarish va sotish kerakligini koronaning foyda olishini shartlari aniqlanadi. isoblar faqat 2 usul bilan olib boriladi: sonli ifoda yoki grafik usullarida.

Ma’lumotlarni ishbilarmoi moliyaviy rejalashtirishning xoldingi bo‘limlaridan oladi.

Jadval II.1