O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi termiz muhandislik-texnologiya instituti

Текшириш:

Демак, топилган натижалар тўғри.
2-Мисол. Амалиётда учрайдиган конструкция элементларининг мураккаб кўндаланг кесимлари, ҳеч бўлмаганда битта симметрия ўқига эга бўлади. Бу ҳолда бош марказий ўқлар ҳолатини аниқлаш анча соддалашади.
Чунки бу ҳолда симметрия ўқи кесимнинг марказий бош ўқларидан бири бўлиб, иккинчи марказий бош ўқ симметрия ўқига перпендикуляр ҳолда кесимнинг оғирлик марказидан ўтади.
Швеллер ва қўштаврдан иборат бўлган мураккаб кесимнинг (3.16 расм) марказий бош инерция ўқларининг ҳолатини топишни кўрамиз.
Швеллер №16, Қўштавр №22.
Ҳисоблаш учун зарур катталикларни стандарт профилли пўлат прокатларнинг сортаментидан оламиз (илова...).
Швеллер №16: h_ш = 16 cм, b_ш = 6,4 см, F_ш = 18,1 см² , , , z₀ = 1,8 cм.
Қўштавр №22: h_қ = 22 см, b_қ = 11 см, F_қ = 30,6 см², J_x^қ = 2550 см⁴, J_y^қ = 157 см⁴.
Бу ҳолда у_қ ўқи иккала кесим учун симметрия ўқидир. Мураккаб кесимнинг оғирлик маркази шу ўқда ётади, шунинг учун х_қ ва y_қ координата ўқларига нисбатан мураккаб кесим оғирлик марказининг координаталарини аниқлаймиз:

(чунки y_к симметрия ўқидир).



Кесим юзаси қўштавр ва швеллер юзаларининг йиғиндисига тенг

Демак, мураккаб кесим оғирлик марказининг координаталари
х_с=0,

бўлиб, қўштаврнинг х_қ ўқидан y_c=4,76cм юқорида жойлашган экан.
Марказий (х_с, у_с) ўқларга нисбатан мураккаб кесимнинг инерция моментларини аниқлаймиз. Бунинг учун аввал ўқлар орасидаги масофаларни топиш лозим.
а_қ=-y_c=-4,76cм, b_қ=b_ш=0


Бу ҳолда мураккаб шаклнинг марказдан қочма инерция моменти бўлади ва марказий бош ўқлар U, V марказий X_с, Y_с ўқлар билан устма-уст тушади.

3.18 Расм