O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta‘lim vazirligi toshkent moliya instituti

Topshiriqlar

11-mavzu

Bojxona va raqobat to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzilishiga qarshi kurashish

1. Bojxona to‘g‘risidagi qonun hujjatlarini buzish
Jinoyat kodeksining 182-moddasi bo‘yicha bojxona qonunlarini buzganlik uchun jinoiy javobgarlik tovar yoki boshqa qimmatliklar O‘zbekiston Respublikasining bojxona chegarasidan qonunga xilof ravishda o‘tkazish ma‘muriy jazo qo‘llanilganidan keyin ko‘p miqdorda sodir etilsa, shuningdek, ushbu moddada ko‘rsatilgan boshqa javobgarlikni og‘irlashtiruvchi holatlar mavjud bo‘lganda yuzaga keladi. Tovar yoki boshqa qimmatliklarni bojxona chegarasidan o‘tkazishning boshqa hollarida aybdor shaxslar Ma‘muriy javobgarlik to‘g‘risidagi kodeksning 227-moddasiga muvofiq ma‘muriy javobgarlikka tortiladilar (bojxonaga doir qonun hujjatlarini buzish).
Mazkur jinoyatning ijtimoiy xavfliligi shundaki, uning sodir etilishi natijasida nazorat qilib bo‘lmaydigan tovarlar muomalasi yoki ulardan ayrimlarining respublika hududida taqchilligi holatini keltirib chiqarishiga sabab bo‘ladi. Shu bilan birga, mazkur jinoyatning sodir etilishi natijasida iqtisodiy barqarorlik izdan chiqadi, inflatsiya darajasi oshishiga real xavf tug‘diradi, bu esa jamiyatning iqtisodiy asoslariga putur yetkazib, bozor iqtisodiyotiga o‘tishni qiyinlashtiradi, iqtisodiy islohotlar g‘oyasini obro‘sizlantiradi.
Shu nuqtai nazardan ko‘rib chiqilayotgan jinoyatning bevosita o‘bekti mamlakatimizning iqtisodiy manfaatlari, iqtisodiyot asoslarini ta‘minlovchi ijtimoiy munosabatlar hisoblanadi.
Jinoyatning predmeti har qanday tovarlar (masalan, oziq-ovqat mahsulotlari, kiyim-kechak, mebel, hayvonlar va hokazo) yoki moddiy qimmatliklar hisoblanadi.
Bojxona kodeksining 7-moddasiga muvofiq, tovarlar har qanday ko‘char mol-mulk, shu jumladan valuta qimmatliklari, elektr, issiqlik energiyalari va energiyaning boshqa turlari, transport vositalari, intellektual mulk o‘bektlari bo‘lishi mumkin. Tovar sifatida, shuningdek, uy va yovvoyi hayvonlar ham hisoblanadi.
Boshqa qimmatliklarga shunday ashyo va buyumlar kiradiki, ular o‘zining turi, holati va qiymatidan qat‘iy nazar, alohida tarixiy, badiiy, ilmiy yoki madaniy ahamiyat kasb etadi. Bunday qimmatliklarga qadimiy buyumlar, san’at asarlari va boshqalar kiradi. Ushbu ashyo va buyumlar muomala vositasi bo‘la oladi, lekin ularning farqli jihati alohida tarixiy, badiiy, ilmiy yoki madaniy ahamiyatga egaligidir. Qimmatliklarning ush­bu jihatlarini belgilash uchun tergov organlari va sudlar tegishli ekspertizalarni tayinlashlari lozim.