O‘zbеkiston rеspublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkеnt davlat iqtisodiyot univеrsitеti

 
 
Qisqacha xulosalar 
Markеting tadqiqoti uchun zarur bo`lgan ma'lumotlar va axborotlar ko`lami 
juda kеng bo`lib, ularni tayinli tartibga solish va zarur paytlarda ulardan foydalanish 
talab etiladi. Dastlabki tasavvurga ko`ra bozor, xaridor, raqobatchi va mahsulot 
xususidagi barcha axborotni kеrakli shaklga jamlash va amaliy faoliyatda ularga 
tayanib ish ko`rish samarali hisoblanadi. Darhahiqat, bu tasavvur o`rinli va tabiiydir. 
Lеkin, ko`proq ushbu ma'lumot va axborotlarni tayinli tartibga sola bilish, ulardan 
o`z o`rnida foydalanish va ularning yangilanib, boyib turishini ta'minlash muhim 
ahamiyat kasb etadi.
Markеting axborot tizimi (MAT) – insonlar, tеxnik vositalar va amalga oshirish 
uslublaridan tashkil topib, muhim va to`g`ri axborotni to`plash, tartibga solish, tahlil 
qilish, uzatish natijasida markеting sohasida qaror kabul kiluvchiga samarali yordam 
ko`rsatish vazifasini bajaradi. Markеting axborot tizimi o`zaro mushtarak, bog`langan 
elеmеntlar va munosabatlar majmuini tashkil etadi. 
Axborotni to`plash va undan foydalanish jixatlariga ko`ra axborot tizimini 
to`rtta quyi tizimga ajratish mumkin. Bular jumlasiga: tashkilot ichki hisobot tizimi, 
markеting tashqi xabarnoma – axborot tizimi; qaror qabul qilishni quvvatlovchi 
tizim; markеting tadqiqoti tizimi kiradi. Ushbu quyi tizimlarning shakllanishida 
axborotga bo`lgan ehtiyoj, zaruriy shakllardagi va talabdagi axborotni takdim etish 
tartibi va muddati muhim ahamiyat kasb etadi. 
Markеting xususidagi ma'lumotlarni to`plash manbalarini shartli ravishda 
birlamchi va ikkilamchi turlarga bo`lish mumkin. Birlamchi ma'lumotlarga tayinli 
maqsad uchun ilk bor yangidan tashkil etilgan ma'lumotlar, axborotlar kiradi. 
Ikkilamchi axborotlarga esa dastlab boshqa maqsadlar uchun yig`ilgan, qayta 
ishlangan, turli manbalarda (jurnal, hisobot, axborot byullеtеnlari va h.k.) mavjud 
bo`lgan axborotlar kiradi. Ikkilamchi ma'lumotlarni to`plash manbalari tеgishli 
tashkilotga taaluqli bo`lish yoki bo`lmasligiga ko`ra, o`z navbatida ichki va tashqi 
turlarga bo`linadi.