O„zbekiston respublikasi oliy va o„rta maxsus ta‟lim vazirligi toshkent davlat sharqshunoslik instituti

 
Burung„i zamondog„i yunon donishmandi 
Demokritning so„zlari 
Ahmoq  odam  tamomi  umri  ichinda  hech  nimaga  o„rganmay, 
yaxshi ishni yomong„a aylanturar. 
Har bir xayr ishlarni o„ylamoq katta rohatdur. 
Ko„p huzur ko„rgon odamning oxiri g„am bo„lur. 
Ko„pni xohlag„on odam aksar o„zidog„i bor nimadin ajrab qolar; 
ko„pini xohlamag„on odamning oz nimasi ham ko„pning o„rnida o„tar. 
Hosid odam o„z-o„ziga dushman yetkurgondek, g„am yetkurar. 
Kambag„al odamg„a hech kim hasad qilmaydur. 
Har  kim  salomatlikni  xohlaydur,  muning  iloji  ortiqcha  yemak  va 
ichmoqdin o„zini saqlamoqdur. 
Oqil odam o„z pulini xayr ishlarg„a iste‟mol qiladur; ahmoq odam 
– o„z huzurina sarf qiladur. 
Insofsizlik birlan biror nima hosil qilmoqni o„ylag„on odam shul 
zamon o„z insofidin ajraladi. 
Kim  ko„p  oqilman  deb  o„ylag„on  odamg„a  nasihat  qildi  o„zini 
ortiqcha mehnatga soldi. 
Pulg„a  hirsi  ko„p  odam  har  vaqtda  adolat  mevasidin  benasib 
qoladi. 
(1885 yil, 23 avgust.) 
 
Chidolmaydurg„on xafalikni yaxshi fikrlar va g„ayrat bilan quva-
lab yuborg„il. 

---

 
153 
O„z-o„zining nafsig„a g„olib kelmoq borib turg„on bahodirlikdur; 
o„z nafsig„a kuchi yetmaslik borib turg„on yomon ishdur. 
Agar odam bir ishginaning qasdida bo„lsa, ul odam boshqa ishlar 
xususinda ko„r bo„lib qolg„usidur. 
Odat qilmoq bilan har qandoq mehnat yengil bo„ladur. 
O„z  aybini  unutg„on  odamning  ayblik  ish  qilmoqqa  jur‟ati 
yangidan ko„p bo„ladur. 
Yomon  ishni  qilma  va  ham  yolg„uz  bo„lg„on  vaqtda  ham 
xayolingga olma. 
Har  kim  uyotliq  ish  qilsa,  hamadin  ilgari  o„z-o„zini  uyoltirmoq 
kerak; birovni uyoltirmoqqa sa‟y qilg„uncha, o„z-o„zingni uyolturg„il. 
Chiroyliq so„z bilan yomon ishni yopub bo„lmaydur. 
Yaxshi ishni yomon so„z birlan bulg„otib bo„lmaydur. 
Yomon  odamlarg„a  taqlid  qilmoq,  yomon  va  yaxshi  odamlarg„a 
taqlid qilmoqni xohlamaslik yomondur. 
Maqtamoqliqqa  mustahiq  emas  ishni  maqtamoq  qiyin  emas  va 
shikoyat qilmoqqa mustahiq emas ishni shikoyat qilmoq qiyin emas. 
Oqil  odam  yomon  odamlarning  shikoyat  qilg„onlarig„a  quloq 
solmaydur. 
Ablah odamning chiroylilig„i hayvon chiroylig„ig„a o„xshaydur. 
Ablahni maqtamoq anga zarar kelturadur. 
Rost  so„zni  aytmoq  lozim  bo„lg„on  vaqtda  jim  turg„ondin  ko„ra 
yaxshiroqdur. 
(1885 yil, 7 sentabr). 
 
Bolaning  bolalik  vaqtida  yaxshiliqqa  o„rgatmaslik  borib  turgan 
zarardur. 
Tamomi  narsalarni  bilmoqda  taraddud  qilib  asliga  yetib 
bilmagandin ko„ra, oz narsani tegi birlan bilmoq yaxshiroqdur. 
Boshqa odamlarg„a shikoyat qilg„uvchi – do„stlikka yaramaydur. 
Ko„p odamlar do„st ko„rinmasalar ham do„stdurlar. 
Arqonni qilich kesgandek, tuhmat – do„stlarni bir-biridin ajratur. 
Yaxshiliq qilmoqqa qodir bo„lsang, ani kechikturmag„il. 
Ko„p va‟da qilib bermag„ondin, ozgina bermoq yaxshiroqdur. 
Ozgina yaxshiliqni o„z vaqtida olmoq katta yaxshiliq barobaridur. 
Ko„p  odamlar  o„zlarining  do„stlari  kambag„al  bo„lg„on  vaqtda 
qochib ketadurlar. 
Davlat ittifoqliqdadur, bedavlatlik noittifoqliqdadur. 

---

 
154 
Har  bir  nizom  va  qoidadin  g„ursi  odamzod  saodatidur,  agar  har 
kim o„zi to„g„ri bo„lsa, nizom va qoida alarg„a hech bir halal bermay-
dur va agar har kim nizom qoidag„a muxolif ish qilsa, ango tarbiya va 
jazo bermoq lozimdur. 
Yigitlarda  kuch  va  chiroy  bo„ladur,  ammo  qarilarda  donish  ko„p 
bo„ladur. 
Har  qandoq  qari  odam  ilgari  yigit  bo„lg„ondur  va  lekin  har  bir 
yigitni  qari  bo„ladur  deb  aytib  bo„glmaydur.  Shuning  uchun  qari 
odamlarni izzat qilmoq yigitlarni izzat qilg„ondin yaxshiroqdur. 
(1885 yil, 30 sentabr).