O‘zbekiston respublikasi oliy va o‘rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti «ijtimoiy fanlar» kafedrasi

 
 
 
 
 
 
 

---

17 
III. MUSTAQIL TA’LIM JARAYONIDA TALABALARDA TURLI
MALAKALARNING SHAKLLANTIRILISHI 
Talabalar mustaqil ta’lim jarayonida quyidagi bir qator xususiyatlarni
(malakalarni) o‘zlashtirishlari va o‘zlarining ilmiy-ijodiy faoliyatlarini
shakllantirishlari ham ko‘zda tutiladi. 
Mustaqil ta’limni amalga oshirish jarayonida talabalar: 

Topshirilgan vazifa (mavzu)ni o‘rganishda auditoriyada olgan bilimlari
(yoki masalalar (muammolar)ning quyilishiga) asoslangan holda mustaqil
yondashishi; 

Topshirilgan vazifa (mavzu)ning maqsadini va kutilayotgan natijani
oldindan ko‘ra bilishi (anglashi); 

Mustaqil ta’lim jarayonida talaba o‘zi uchun yangi va hali
o‘zlashtirilmagan bilim va ma’lumotlarga ega bo‘lishi; 

Auditoriyada va mustaqil ta’lim jarayonida olgan ma’lumotlari va
bilimini qayta ishlashi; 

Qo‘lga kiritilgan natijalarni va to‘plangan ma’lumotlarni tahlil etishi; 

Mustaqil ta’limni amalga oshirish jarayonida natijalar to‘g‘risida
mustaqil fikrlay bilish malakasi va ehtiyojini shakllantira bilishi; 

Topshirilgan vazifa (mavzu)ning natijasi (echimi)ni oldindan anglash
va uni hal qilish yo‘llarini izlay bilishi; 

Yuqori kurs talabalarida topshirilgan vazifa (mavzu)ni ishlash
jarayonida fanning metodologik uslublaridan foydalana olish malakasini 
shakllantira bilishi; 

Talabalarda ijtimoiy hayot hodisalarini bilib olish, ularning mohiyatini
tushuntirish kabi qoiliyatlarini shakllantirishi; 

Mustaqil tayyorgarlik vaqtida ma’lumotlarga tanqidiy yondashish va
xulosalar chiqarish malakasini shakllantirishi; 

---

18 

Mustaqil ta’limni amalga oshirish (topshirilgan vazifa (mavzu)ni
bajarish) jarayonida o‘zining mustaqil, shaxsiy nuqtai-nazarini (fazilatlari yoki
malakalarini) shakllantira bilishi; 

Prezident Islom Karimov asarlarida tarix faniga oid manbalarni
o‘rganishda ulardan ilmiy-metodologik asos sifatida foydalana bilish ko‘nikmasini 
shakllantirishi; 

Dastlabki manbalar, arxiv materiallari va tarixiy hujjatlar bilan mustaqil 
ishlash malakasini shakllantirishi; 

Ilmiy adabiyotlar bilan ishlash va ularni tahlil qila olish malakasini
shakllantirishi; 

Ilmiy tadqiqot ishlari, dissertatsiyalar, monografiyalar va boshqa 
manbalar bilan ishlash va xulosalar chiqarish malakasini shakllantirishi; 

Adabiyotlar bilan ishlash malakasini shakllantirishi; 

Manbalar bilan ishlash malakasini shakllantirishi; 

Vaqtli matbuot materiallari bilan ishlash malakasini shakllantirishi; 

INTERNET tarmog‘idan foydalangan holda ma’lumotlarni olish va
ular bilan ishlash malakasini shakllantirish; 

Mustaqil ta’lim jarayonida axborot texnologiyalari va kompyuterdan
foydalangan holda jadvallar, chizmalar, diagrammalar, slaydlar va boshqalarni
yaratish va ularni matnlarga joylashtirish malakasini shakllantirish; 

Ilmiy va ijodiy tafakkur qila olish qobiliyatini shakllantirishi; 

O‘quv mehnati (vaqt, soat taqsimoti)ni to‘g‘ri tashkil etish malakasini
shakllantira bilishi; 

Bilim va malakani amalda qo‘llashga o‘rganishi; 

Ilmiy ishlarni yoza olish malakasini shakllantirishga erishishi; 

Referat, kurs ishi, bitiruv malakaviy ishi, magistrlik dissertatsiyalarini
yozish, maqola, risola, qo‘llanmalar tayyorlay olish malakasining yuzaga kelishi
va iqtidorning keng qamrovli bo‘lishiga erishishi; 

Mustaqil ta’lim jarayonida qo‘lga kiritilgan natijalarni himoya eta olish
malakasini shakllantirishi; 

---

19 

Auditoriyada, to‘garaklarda, ilmiy anjumanlarda o‘z fikrini bayon eta
olish qobiliyatini shakllantirishi; 

Ilmiy-pedagogik mahoratni shakllantirishi; 

Nutq madaniyati va mahoratini shakllantirishi; 

Ilmiy (intellektual) mehnat va muomala madaniyatini shakllantirishi; 

Topshirilgan vazifalarni o‘z vaqtida bajarish mas’uliyati hissini
orttirishi; 

Mustaqil ta’lim uchun belgilangan topshiriqlarni bajarish jarayonida
o‘tmish, tarixiy jarayonlar va bugungi kun taraqqiyoti jarayonlarini bog‘lagan
holda milliy g‘oya va uning mohiyatini to‘la anglash fazilatlariga ega
bo‘lishlari ko‘zda tutiladi. 
Albatta yuqorida keltirilgan xususiyatlar nisbiy bo‘lishi ham mumkin. 
Mustaqil ta’limni amalga oshirish chog‘ida har bir talaba o‘z imkoniyatlaridan
kelib chiqqan holda yana boshqa bir qatorda ijobiy hususiyatlarni ham o‘zlarida
shakllantirishlari tabiiydir. Bu esa ularning kelgusida etuk va har tomonlama
malakali mutaxassislar bo‘lib etishishlarida xizmat qiladi.