O`zbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent kimyo-texnologiya instituti shahrisabz filiali «oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan foydalanish

7. 
Xlor qoldiq 
0.2-0.5mg/l 
(Gost 18190-72) 
0,1 
0,3 
8. 
Ammiak 
(Gost 4192-82) 
- 
- 
9. 
Nitritlar 
(Gost 4192-82) 
- 
- 
10. 
Nitratlar 
45mg/l 
(Gost 18826-73) 
0,01 
0,6 
11. 
Ftor 
0.7mg/l 
(Gost 4386-81) 
0,1 
0,1 
12. 
Temir 
0.3mg/l 
(Gost 4011-74) 
0,05 
0,05 
 
FOYDALANILGAN ADABIYOTLAR 
1. 
O‘zDSt 950:2011 “Ichimlik suvi. Gigiyenik talablar va sifatini nazorat kilish” standarti. 
2. 
O‘zDSt 951:2011 “Markazlashtirilgan xo‘jalik-ichimlik suvi bilan ta’minlash manbalari, 
gigiyenik, texnikaviy talablar va tanlash qoidalari”

---

“Oziq-ovqat va funksional oziq-ovqat mahsulotlarini ishlab chiqarishda mahalliy xom ashyo resurslaridan 
foydalanish muammolari” ilmiy-amaliy anjumani Shahrisabz-2022 yil 22-23 aprel 
168 
BUG’DOY UNINI SAQLASH JARAYONIDA SIFAT KO’RSATKICHLARINI 
O’ZGARISHINI TAHLIL QILISH 
 
PhD. F.X.Eshmatov, M16-20 OOX guruhi mag. A.Y.Uzoqov,
Toshkent kimyo-texnologiya instituti 

Ma’lumki, un donga nisbatan namlikni o’ziga kuchli tortuvchi mahsulot hisoblanadi. 
Ko’pincha, un mahsulotlarini saqlash omborlarida saqlash jarayoni to’g’ri texnologik qoidalarga amal 
qilmaslik natijasida unning fizik-kimyoviy va biokimyoviy xossalari o’zgaradi va mahsulot sifatining 
pasayishiga olib keladi. Shuning uchun, un mahsulotlarini tog’ri saqlash qoidalariga amal qilish qat’iy 
nazoratni talab qiladi. Saqlash jarayonida oziqaviylik qiymatiga ta’sir etuvchi barcha jarayonlarni ikki 
guruhga ajratish mumkin: Ijobiy va salbiy. Ijobiylari mahsulot sifatini oziqaviylik qiymatini oshiradi 
masalan: undagi nonvoylik xususiyati. Bunda unning nonvoylik sifati yangi chiqarilgan undan 
tayyorlangan un mahsulotlariga nisbatan yuqori bo‘lishi, undan yopiladigan non sifatli, shuningdek 
mahsulot chiqishi yuqori ko’rsatkichda bo’lishi kuzatiladi. Unni saqlashdagi barcha ijobiy jarayonlar 
majmui unning yetilishi deb ataladi. Unning yetilishi ma'lum davr ichida unning dam olishi bilan 
izohlanadi.Yetilgan undan yopilgan non, yangi maydalangan undan olingan nonga qaraganda nisbatan 
ancha yuqori hajmli, mag’zining strukturasi yaxshi va rangi yorqin bo‘ladi. Salbiy jarayonlarga kelsak, 
un mahsulotida quruq moddalarning yo‘qolishiga va sifatining tushishiga olib keladigan barcha 
jarayonlar kiradi [1]. 
Mahsulotni saqlash rejimi va qoidalariga to’g’ri rioya qilmaslik, kerakli tadbirlarni o‘z vaqtida 
qo‘llamaslik un mahsulotini butunlay yaroqsiz holatga olib kelishi mumkin. Salbiy jarayonlar juda ham 
keng ko‘lamli bo‘lib, ularga quyida asosiylarini misol qilishimiz mumkin: Yaxshi yetilmaslik, achchiq 
ta’m hosil bo’lishi, mog’orlash, zararkunandalar bilan zararlanish, o‘z-o‘zidan qizish, jipslashish va 
boshqalar. Mahsulotlarni saqlashda qat'iy nazoratni yo‘lga qo‘yish o‘z vaqtida realizasiya qilish va 
qayta ishlash bu salbiy jarayonlardan umuman uzoqlashish imkonini berish mumkin. 
Ko‘pgina tajribalar shuni ko‘rsatdiki, salbiy jarayonlarning rivojlanish jadalligi ko‘p jihatdan
quyidagi omillarga bog‘liq: mahsulotning saqlashga joylashtirishdagi sifati, yani bular namligi, 
harorati, ombor harorati, inshootning texnik va sanitariya holati, mahsulotlarni aralashtirib turish 
uslublari va boshqalar (1-jadval) [2].