O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta’lim vazirligi toshkent moliya instituti
Download 286.42 Kb. Pdf ko'rish
|
|
Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 13, 14, 16, 18, 21, 23, 24.
12 Qo’shimcha adabiyotlar: 4, 5, 6, 7, 8, 9, 19, 29.
Tadbirkorlik faoliyatining mohiyati va asosiy belgilari. Biznes tadbirkorlikning shakli sifatida. Tadbirkorlikning klassik va innovatsion nusxalari. Tadbirkorlik faoliyatining shakllari: shaxsiy, sherikchilik asosidagi,jamoa va davlat tadbirkorligi. Ishlab chiqarish,tijorat va moliyaviy sohalardagi tadbirkorlik.
Korxonalarning tashkiliy - huquqiy shakllari. Shaxsiy egalik, sherikchilik, korporatsiya. Mayda, o’rta va yirik biznesni uyg’unlashtirish. Aktsionerlik jamiyati va aktsionerlik kapitali. Aktsiya va uning turlari. Tashkil qilish va faoliyatining asosiy printsiplari. Aktsiya kursi. Obligatsiyalar. O’zbekistonda iqtisodiy islohotlarning hozirgi bosqichda korxonalarni aktsionerlashtirish. Menejment – korxonalarni boshqarish tizimidir. Marketing, uning vazifasi, printsiplari va ahamiyati. Tadbirkorlik kapitalining mohiyati va doiraviy aylanishining bosqichlari. Tadbirkorlik kapitalining funktsional shakllari: pul, unumli kapital va tovar. Kapitalning aylanishi. Asosiy va aylanma kapital. Kapitalning aylanish tezligi. Asosiy kapitaldan foydalanish samaradorligi va uning ko’rsatkichlari.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 20, 21, 23, 24,30.
4, 5, 6, 7, 8, 9, 19, 29, 31.
(2 soat) Iqtisodiy xarajatlar tushunchasi. Xarajatlarning tarkibi va turlari. Qisqa davrdagi ishlab chiqarish xarajatlari. Doimiy o’zgaruvchan va umumiy xarajatlar. Ichki va tashqi xarajatlar. Uzoq davrdagi ishlab chiqarish xarajatlari. O’rtacha, keyingi qo’shilgan xarajatlar. Pul tushumi va uning turlari. Iqtisodiy sof foyda. Firmaning eng ko’p foydaga ishlashi. Foyda normasi va massasi. Foyda kelishining kamayib borish qonuni. Tijorat xarajatlari va ularni qoplash manbalari. Tijorat foydasiga ta’sir qiluvchi omillar. Tijoratda foyda, normal foyda, iqtisodiy foyda, omad foydasi. Tijoratda foyda normasi. Foydaning taqsimlanishi va ishlatilishi. Zarar ko’ruvchi korxonalar, zarar ko’rishining me’yori. Korxonalarning bankrot bo’lishi.
13 Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 16, 18, 21, 23, 24.
4, 5, 6, 7, 8, 9, 14, 29, 31, 46.
(2 soat) Ish haqining iqtisodiy mazmuni. Nominal va real ish haqi. Real ish haqining darajasi va dinamikasiga ta’sir ko’rsatuvchi omillar. Ish haqining tabaqalanishi. Ish haqini tashkil qilish shakllari va tizimlari. Bozorning turli nusxalari: raqobatli, monopolistik va monopsoniya sharoitida ishchi kuchi bahosi (ish haqi stavkasi)ning aniqlanishi. Mehnat munosabatlari va uning tarkibi. Ishchi kuchini yollash. Mehnat sharoitlari. Kasaba uyushmalarining tadbirkorlar va davlat bilan o’zaro munosabatlari. Jamoa shartnomalari va ijtimoiy sug’urta tizimi. Mehnat nizolari, uning sabablari va bartaraf qilish usullari. Mehnat va kapital o’rtasidagi munosabatlar evolyutsiyasi. Hozirgi zamon «kapital - mehnat integratsiyasi» tizimining mazmuni. Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 16, 21, 23, 24. Qo’shimcha adabiyotlar: 8, 9, 17, 19, 29, 31.
Raqobatning mohiyati. Raqobatning iqtisodiy asoslari va maqsadi. Raqobat munosabatlarining rivojlanish bosqichlari. Raqobat ishtirokchilari. Raqobat soxalari. Raqobatda g’olib chiqish shartlari. Raqobat strategiyasi. Tarmoq ichidagi raqobat. Tarmoqlararo raqobat va ishlab chiqarish tarkibining o’zgarishi.
Raqobat usullari: g’irrom raqobat, halol raqobat. Narx yordamida va narxsiz raqobatlashish. Mukammal raqobat. Nomukammal raqobat va uning asosiy ko’rinishlari: monopolostik raqobat, oligopoliya raqobati, sof monopoliya raqobati. Raqobat iqtisodiyotni xarakatlashtiruvchi kuch ekanligi. Raqobatchilik vaziyatni. Antimonopol qonunchilik va uning asosiy yo’nalishlari. O’zbekistonda antimonopol qonunchilik va raqobatchilik uchun shart-sharoitning vujudga kelishi.
Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 16, 21, 24. Qo’shimcha adabiyotlar: 6, 8, 9, 29, 31. 15 – MAVZU. NARX NAZARIYaSI (2 soat)
Narxning iqtisodiy vosita ekanligi. Narxning vazifalari: muvozanatni ta’minlash, hisob-kitobni amalga oshirish, iqtisodiy regulyator, raqobat vositasi, sotsial himoyani amalga oshirish.
Erkin va monopollashgan bozorda narxning shakllanishi. Narxning shakllanishiga ta’sir etuvchi omillar. Sarf - xarajatlar, talab va taklif, tovarga befarqlik, tovarning naflik darajasi, iste’mol vaqti qadrining ortishi, raqobat kurashi. Narx belgilashda foydani maksimallashtirish qoidasi. Monopoliyaning narxga teskari ta’siri. Narxning yuqori va quyi chegarasi.
Narxlarning xilma-xillik sabablari. Narx turlari va ularning qo’llanish doirasi. Ulgurji narxlar. Chakana narxlar. Nufuzli narxlar. Erkin va yashirin narxlar. Milliy va jahon bozori narxlari. Dotatsiyali va dotatsiyasiz narxlar. Bozordagi narx- navo holati (kon’yukturasi).
Narx pariteti. Bozordagi narx-navo holati (kon’yukturasi) va ularning o’zgarishi. O’zbekistondagi narx siyosati.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 21, 24.
4, 5, 6, 8, 9, 29, 31.
(2 soat) Agrar munosabatlar va ularning bozor tizimidagi xususiyatlari. Iqtisodiyotning agrar sektori. Erning resurs sifatidagi o’ziga xos xususiyatlari. Er mulkchilik va xo’jalik yuritish ob’ekti. Ijara munosabatlari. Er rentasi tushunchasi. Renta miqdoriga ta’sir ko’rsatuvchi omillar. Differentsial renta I va II. Monopol renta. Qazib oluvchi sanoat va qurilish uchastkalarida renta. Renta to’lovining shakllari. O’zbekistonda erga yagona soliq va uni ro’yobga chiqarish amaliyoti. Erning bahosi va uni aniqlovchi omillar. Agrosanoat integratsiyasi. Agrobiznes va uning turlari. Fermer xo’jaliklari va uning birlashmalari. O’zbekistonda agrar sektor va fermer-dehqon xo’jaliklarini rivojlantirishning davlat dasturlari. Agrosanoat majmuasi va uning tarkibi. O’ishloo’ infratuzilmasi.
15 Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 14, 16, 17, 18, 21, 24,33.
4, 5, 6, 8, 9, 29, 31.
16 MILLIY IQTISODIYOT (MAKROIO’TISOD)NING AMAL O’ILISHI VA UNING O’ONUNIYATLARI
O’LChAMLARI. YaLPI MILLIY MAHSULOT VA UNING HARAKAT ShAKLLARI (4 soat) «Milliy iqtisodiyot» tushunchasining mazmuni. O’zbekiston Respublikasi davlat mustaqilligining e’lon qilinishi va milliy iqtisoidiyotning shakllanishi. Makroiqtisodiyot, uning maqsadi va vazifalari. Asosiy makroiqtisodiy ko’rsatkichlar. Makroiqtisodiyot to’g’risidagi asosiy nazariyalar: klassik, keynscha, monetaristik, ratsional kutish va taklif iqtisodiyoti nazariyalari.
Milliy mahsulotning iqtisodiy mazmuni va uning xarakat shakllari. Sof milliy mahsulot va milliy daromad. Nominal va real milliy mahsulot. Yalpi va ichki milliy mahsulot, ularning tarkibiy tuzilishi.
YaMM va IMMni hisoblash usullari. Milliy hisoblar tizimi va O’zbekistonning unga o’tishi. Ijtimoiy farovonlik ko’rsatkichlari va ularni takomillashtirish. Mahsulotning sifatiy tafsifi va uni taqsimlash muammolari. Mahsulotning ko’payishi va bo’sh vaqt. YaMM va atrof muhit. Turli mamlakatlar iqtisodiy rivojlanish darajasining qiyosiy tafsifi. Xufyona iqtisodiyot, uning o’lchamlari va nomoyon bo’lish shakllari. Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 16, 18, 21, 23, 24.
4, 5, 6, 8, 9, 29, 31, 35.
(2 soat) Yalpi talab tushunchasi. Yalpi talabning tarkibi va uning miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar. Yalpi talab egri chizig’i (grafigi). Yalpi taklif tushunchasi. Yalpi taklif tarkibi va unga ta’sir qiluvchi omillar. Yalpi taklif egri chizig’i (grafigi). Yalpi talab va yalpi taklif nisbati. J.B.Sey qonuni. Yalpi talab va yalpi taklif egri chiziqlarining kesishishi. Bozorning to’yinganlik darajasi. Taqchillikninng iqtisodiy tabiati va uning bartaraf qilish yo’llari.
17
Asosiy adabiyotlar:
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 16, 18, 21. Qo’shimcha adabiyotlar: 5, 6, 8, 9, 29, 31.
Iste’mol, jamg’arma va investitsiyalarning iqtisodiy mazmuni. Sof milliy mahsulotning taqsimlanishi, iste’mol va jamg’arma fondlarining shakllanishi. Aholi daromadlarining tabaqalanishi va iste’mol (Engel qonuni). Investitsiyalar va uning tarkibi. Iste’mol va jamg’arma o’rtasidagi optimal
Investitsiyalarning vaifalari. Investitsiyalar faolligi. Investitsiyalarga talab egri chizig’i. Investitsiyalar darajasini aniqlovchi omillar. Investitsiyalar beqarorligi. Investitsiyalar shart-sharoiti. Investitsiyalashda tavakkalchilikni hisobga olish. Investitsiyalar samaradorligi. O’zbekistonda investitsion faoliyatni ta’minlash va uning shart-sharoitlari. Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 16, 18, 21.
6, 8, 9, 29.
18 20 – MAVZU. IQTISODIY O’SISh VA MILLIY BOYLIKNING KO’PAYIShI (2 soat) Iqtisodiy o’sish va ijtimoiy taraqqiyot. Iqtisodiy o’sishning mezonlari va ko’rsatkichlari. Iqtisodiy o’sishning turlari. Iqtisodiy o’sishning maqsadi, samaradorligi va ijtimoiy yo’nalishi. Iqtisodiy o’sishning omillari. Yalpi talab va yalpi taklif omillarining iqtisodiy o’sishga ta’siri.
Milliy boylik tushunchasi. Moddiy-buyumlashgan, tabiiy va intellektual boylik. Milliy boylik tuzilishi. Mamlakatning iqtisodiy potentsiali. O’zbekistonning iqtisodiy potentsialidan samarali foydalanish va iqtisodiy o’sish muammolari. Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 16, 21.
6, 8, 9, 29.
Makroiqtisodiy muvozanatlik tushunchasi. Xususiy va umumiy muvozanatliklar. Milliy iqtisodiyotning takror ishlab chiqarish va tarmoq tuzilishi. Iqtisodiyot tuzilishining shakllanish omillari. Iqtisodiy mutanosibliklar va ularning turlari. Iqtisodiyotdagi tarkibiy va takror ishlab chiqarish muvozanatliklarni tahlil qilishda “xarajat - natija” usulidan foydalanish. Makroiqtisodiy muvozanatlikka erishishning bozor mexanizmi. Iqtisodiyotning muvozanatli o’sishidagi beqarorlik va davlat tomonidan tartibga solishning zarurligi. Ishlab chiqarish muvozanatli hajmini aniqlashning Keyns modulidagi ikki usuli: a) yalpi sarflar va ishlab chiqarish hajmini taqqoslash; b) jamg’arma va investitsiyalarni taqqoslash. Iqtisodiyotda multiplikator samarasi. Retsession va inflyatsion farq. Sof milliy mahsulotning muvozanatli hajmiga erishishda davlat fiskal siyosatining roli. O’zbekistonda ishlab chiqarishning tarkibiy tuzilishini qayta qurish jarayonida iqtisodiy barqarorlikni ta’minlash muammolari.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 12, 13, 14, 16, 21.
6, 8, 9, 29.
22 – MAVZU. IQTISODIYoTNING TsIKLLIGI VA MAKROIQTISODIY BEO’ARORLIK (2 soat) Tsikllik - iqtisodiy taraqqiyotning umumiy shakli ekanligi. Ijtimoiy takror ishlab chiqarish ziddiyatlari va ularni bartaraf qilish usullari. Iqtisodiy tsiklning monetaristik, multiplikator va ekseleratorlarning o’zaro ta’siri. Iqtisodiy beqarorlik (DJ.Xiks) nazariyasi. Iqtisodiy tsiklning fazalari. Milliy va jahon xo’jaligidagi tsikllar. Tsikllik tebranishlar. Milliy daromad, investitsiyalar va bozor konyunkturasidagi tebranishlar. Innovatsion - investitsion tsikllar. Davlat iqtisodiy siyosatidagi tsiklga qarshi tadbirlar. Muvozanatli tsikl va siyosiy maqsadli Iqtisodiy inqiroz mazmuni, uning moddiy asosi va sabablari. Tarkibiy inqirozlar va iqtisodiyotdagi tarkibiy siljishlar. N.D.Kondratevning
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 16, 21.
6, 8, 9, 29.
Ishchi kuchining ijtimoiy-iqtisodiy mazmuni. Ishchi kuchini takror hosil qilish. Yalpi ishchi kuchi, uning miqdor va sifat jihatdan aniqlanishi. Nufus qonuni.
Ishchi kuchining bandligi. Ishsizlik, uning darajasi va turlari. Ishsizlikning iqtisodiy va noiqtisodiy xarajatlari. Ouken qonuni. Ishsizlik va inflyatsiyaning o’zaro bog’liqligi. Fillips egri chizig’i. Ishsizlikning marksistik, maltuscha, texnologik va keynscha nazariyalari. “Tabiiy” ishsizlikning neoklassik nazariyalari. Ishchi kuchini bo’shatish va qayta taqsimlashning bozor mexanizmi. ishchi kuchi bozori va bandlik xizmati (mehnat birjalari). Ishchi kuchiga talab va taklif hamda uni aniqlovchi omillar. To’liq va samarali bandlik muammosi.
O’zbekistonda ishchi kuchi bozorini shakllantirish va tartibga solish. Ishsizlarni ijtimoiy himoyalash.
20 Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 12, 16, 21.
6, 8, 9, 29, 32. 24 – MAVZU. MOLIYa TIZIMI VA MOLIYaVIY SIYoSAT (2 soat)
Milliy iqtisodiyot va bozorni makroiqtisodiy tartibga solishda moliyaning mohiyati, roli va vazifalari. Moliyaviy munosabatlarning ob’ekti va sub’ektlari. Moliya tizimi. Davlat byudjeti, uning milliy daromadni taqsimlash va qayta taqsimlashdagi roli. O’zbekiston Respublikasi byudjetining tuzilishi. Davlat byudjetining
Soliqlar va uning vazifalari. Soliq solish printsiplari va soliq turlari. Laffer egri chizig’i. O’zbekistonda yagona soliq tizimining yaratilishi. Moliyaviy inqiroz, uning sabablari, namoyon bo’lish shakllari va milliy iqtisodiyotni moliyaviy sog’lomlashtirish yo’llari. Bozor iqtisodiyotiga o’tishda davlatning moliya siyosati. Moliyaviy siyosatning dastaklari: soliqlar, davlat sarf-harajatlari, daromadlar siyosati. Moliyaviy resurslar bozorini shakllantirish.
1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 13, 16, 17, 18, 21,31,34.
8, 9, 10, 12, 13, 15, 29,45.
21 25 – MAVZU. PUL MUOMALASI (2 soat)
Pul tizimi haqidagi nazariyalar. Pul muomalasi tushunchasi. Pul muomalasi qonuni. Pulning aylanish tezligi. Pul miqdoriga ta’sir qiluvchi omillar. Naqd pullar va kredit emissiyasi. Inflyatsiya va uning sabablari. Pul taklifi va pulga bo’lgan talab. Pulning ortiqchaligi, inflyatsiya va uning sabablari. Talab inflyatsiyasi, taklif inflyatsiyasi, inflyatsiya shiddati va giper inflyatsiyasi. Inflyatsiyaning iqtisodiy va sotsial oqibatlari. Muomalada puling etishmasligi va uning oqibatlari. O’zbekistonda milliy pul tizimini mustaxkamlash vazifalari. Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 8, 9, 10, 11, 12, 16, 18, 21.
6, 8, 9, 12, 29, 43.
Kreditning mohiyati, vazifalari va turlari. Foiz, uning mio’dori va turlari. Foiz normasiga ta’sir qiluvchi omillar.
O’zbekiston Respublikasida kreditni takomillashitirish usullari va yo’nalishlari. Banklar, ularning roli va turlari: Markaziy va tijorat banklari. Banklarning kredit va emissiya faoliyati. Pul multiplikatori. Markaziy bank va uning vazifalari. Qimmatbaho qog’ozlar bozori. O’zbekiston Respublikasida bank tizimini takomillashti-rishning asosiy yo’nalishlari. Asosiy adabiyotlar: 1, 2, 3, 4, 5, 6, 7, 12, 13, 16, 21.
6, 8, 9, 12, 16, 29, 43.
22
27 – MAVZU. BOZOR IQTISODIYoTINI TARTIBGA SOLISh. DAVLATNING IQTISODIY ROLI (2 soat)
Iqtisodiyotni tartibga solishning mohiyati va zarurligi. Iqtisodiyotni tartibga solishning klassik, monetaristik keynscha va neokeynscha modellari. Iqtisodiyotni davlat tomonidan tartibga solishning maqsadi. Davlatning iqtisodiy vazifalari. Bozor munosabatlari qatnashchilarini huquqiy
Iqtisodiyotning davlat sektori va uning chegaralari. Davlatning makroiqtisodiyotni tartibga solishning bevosita, bilvosita usullari va shakllari. Davlat buyurtmalari va davlat xaridlari. Davlat tomonidan moliyalashtirish, subsidiyalash, dotatsiyalash va transfert to’lovlarini amalga oshirish mexanizmi. Davlatning maqsadli investitsiyalari. Davlatning istiqbolli dacturlari va strategik yo’nalishlarining prognozlari. Iqtisodiyotga davlat aralashuvining chegaralari. O’tish davrida davlatning iqtisodiy islohotchi sifatida amal qilishi. Mahalliy o’z- o’zini boshqarishning iqtisodiy vazifasini mustahkamlash. Download 286.42 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|