O‗zbekiston respublikasi oliy va o‗rta maxsus ta‘lim vazirligi

Bog„lovchilar. 

Ko‗pgina shevalarda ham bog‗lovchisi qo‗llanishi jihatdan adabiy tildan 

ozgina bo‗lsa ham farq qiladi. 

Adabiy  tildagi  va  bog‗lovchisi  shevalarda  juda  kam  ishlatiladi.  Uning 

funksiyasini  –yu  yuklamasi  bajaradi.  Tosh.:  kattayu    kichik    hamma    joyga  

eketgan.  

Zidlovchi  bog‗lovchilar:  ammo,  lekin,  balki.  Shevalarda  biroq, 

holbukibog‗lovchilari    uchramaydi.  Zidlovchi  bog‗lovchilar  sintaktik  jihatdan 

teng huquqli, mazmunan bir-biriga qarama-qarshi bo‗laklarni bog‗laydi. 

Adabiy  tildagi  lekin  bog‗lovchisi  shevalarda  lekin  ,  nekin,  likin,  likgin 

shakllarida  ishlatiladi:  nokin    borgany    minan  hish    nessa    ko‗romiysan.  

Ko‗pincha shevalarda ammo, lekin bog‗lovchilari birga qo‗llanadi. Bunda zidlik 

ma‘nosi  yanada  kuchayadi.  Toshkent:  menga    baribir-  ommolokin  nan      azilip  

ketvotti.    Ba‘zan  zidlik  munosabati  –da  bog‗lovchisi  bilan  ham  ifodalanadi. 

Karim  keldi-da, innamay  ketti.  

---

35 

 

Balki bog‗lovchisi balkim, balki shakllarida uchraydi. Ular mazmunan zid 

bo‗lgan bo‗laklarni bog‗laydi. Tosh.:  Birpas  turatur,  balkim  kep qolar.  

-ki bog‗lovchisi sodda gapda, ko‗pincha, ma‘noni kuchaytirish uchun yuklama 

vazifasida qo‗llanadi.