O'zbekiston respublikasi oliy va o'rta maxsus ta’lim vazirligi
Oldingi katta boldir arteriyasi
Download 24 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- 161-rasm. Taqim va boldir arteriyalari. 1 - katta boldir nervi; 2 - taqim arteriyasi; 3, 7 - m uskul tolalari;
- Orqa katta boldir arteriyasi
- 162-rasm. Oldingi katta boldir arteriyasi. 1 , 2 - tizza arteriyalari; 3 - oldingi katta boldir arte
- A R T E R IY A Q O N T O M IR L A R IN IN G T A R M O Q L A N IS H T A R T IB I
- 163-rasm. Oyoq kafti ustki yuzasidagi arteriyalar. 1 - ichki topiqning arteriya tori; 2, 3, 6
- A ’ZO SIR T ID A G I A R T E R IY A Q O N T O M IR L A R I
- A R T E R IY A Q O N T O M IR L A R IN IN G A S O S IY P O Y A D A N A ’Z O L A R G A Y O ‘N A L IS H T A R T IB I
- Y O N L A M A (K O L L A T E R A L ) Q O N A Y L A N IS H I
- Yuqori kovak vena sistemasi
- 164-rasm. Yuqori va pastki kovak venalar. I - pastki qalqonsimon vena; 2 - ichki boyinturuq venasi; 3
- . . . . j . . . oraliq venasi; о - asosiy vena; 7
|
Oldingi katta boldir arteriyasi (1 62-rasm) taqim osti arteriyasidan chiqqan o x irg i 2 ta shoxning kichikrog'i bo'lib, undan taqim osti-boldir kanalining boshlanish qismida chiqib, oldinga qarab yo'naladi, boldirning orqa tomonida joylashgan muskullami va suyak oraliq membranasini teshib boldir oldiga o 'ta d i. A rteriya b o ld ir m uskuli oralig'idan pastga tushib, boldir-panja b o 'g 'im ig a y a q in la sh g a n d a y u zad a jo y la s h a d i va oyoq panjasining dorzal tom oniga oyoq panjasining dorzal arteriyasi nomi bilan davom etadi. O ld in g i k a tta b o ld ir a rte riy a si q u y id a g i tarmoqlarni chiqaradi: 161-rasm. Taqim va boldir arteriyalari. 1 - katta boldir nervi; 2 - taqim arteriyasi; 3, 7 - m uskul tolalari; 4 - oldingi katta boldir arteriyasining boshla nish qismi; 5 - kichik boldir arteriyasi; 6 - orqa katta boldir arteriyasi. www.ziyouz.com kutubxonasi 1. K a t t a b o l d i r n i n g q a y t u v c h i o r q a a r t e r i y a s i o ld in g i k a tta b o ld ir arteriyasining boshlanish qismidan chiqib yuqori ga ko'tariladi va tizza bo'g'im iga tarqaladi. 2. K a t t a b o l d i r n i n g q a y t u v c h i o l d i n g i a r t e r i y a s i tizza arteriyasi to'rini hosil qilishda qatnashadi. 3. T o ' p i q n i n g o l d t o m o n d a g i i c h k i v a t a s h q i a r t e r i y a l a r i to'piq sohasida arteriya to'rini hosil qiladi. Orqa katta boldir arteriyasi taq im osti arteriyasidan taqim osti chiziqcha boldir kanalining boshlanishida chiqadi va muskullar orasidan pastga tushib, ichki to'piqqa boradi. Axill boylamining medial qirrasi bo'ylab ichki to'piqning orqasidan kaftga tushadi va ikkita oxirgi shoxcha oyoq kaf- tining medial hamda lateral arteriyasiga bo'lina di. Orqadagi katta boldir arteriyasi oldingi katta boldir arteriyasiga qaraganda birmuncha y o 'g 'o n bo'lib, yo'nalishiga qaraganda taqim osti arteri yasining davom i hisoblanadi. A rteriya ichki to'piqning orqasida faqat fassiya va teri bilan qoplanadi. Orqadagi katta boldir arteriyasidan quyidagi tarmoqlar chiqadi: 1. M u s k u l g a b o r u v c h i t o l a c h a l a r arteriya poyasining butun davomida chiqadi. 2. K i c h i k b o l d i r a r t e r i y a s i orqa katta boldir arteriyasiga parallel pastga yo'naladi. Tashqi to'piqning orqa sohasiga borib, arteriya to'rini hosil qilishda qatnashadi va kichik boldir suyagi ga, muskullarga va to'piqqa shoxchalar beradi. 162-rasm. Oldingi katta boldir arteriyasi. 1 , 2 - tizza arteriyalari; 3 - oldingi katta boldir arte riyasi; 4 - boldirning ol dingi muskuli; 5 - kichik boldirning chuqur nervi; 6, 8 - to'piq arteriyasi; 7 - oyoq panjasining orqa arteriyasi; 9 - barmoqlami yozuvchi muskul; 1 0 - katta boldirning oldingi qaytuvchi arteriyasi; 11 - oyoq panjasining orqa arteriyalari. Oyoq panjasi arteriyalari Oyoq panjasi arteriyalari (163-rasm) boldir arteriyalarining davomi bo'lib, uning orqa (dorzal) sathiga oldingi katta boldir arteriyasining davomi borsa, kaft yuzasiga orqadagi katta boldir arteriyasi tarmoqlanadi. Oyoq panjasining orqa arteriyasi oldingi katta boldir arteriyasining davom i b o 'lib , oyoq panjasining orqa (dorzal) yuzasida m uskullar oralig'idan suyaklar va boylamlarga yondashgan holda I— II kaft suyaklari oralig'igacha boradi bu joyda ikkita shoxga bo'linib, bitta shoxi I— II www.ziyouz.com kutubxonasi barm oqlam ing oralig'iga borganda uchta barmoq tarm oqlariga bo'linadi, bulardan ikkitasi bosh barmoqning ikki tomoniga, uchinchisi esa ikkinchi barmoqning bosh barmoqqa qaragan yuzasiga tarqaladi. Ik kinchi shoxi esa oyoq kaftining chuqur tar- m og‘i b o 'lib , I— II barm oqlar orasidagi muskulni teshib, kaft tomonga o'tadi va kaft arteriya ravog'ini hosil qilishda qatna shadi. Yoysimon arteriya oyoq panjasining orqa arteriy asid an birinchi ponasim o n suyak oldida boshlanib, oyoq kafti arte riyalari bilan anastom ozlashadi va arte riya yoyini hosil qiladi. Ana shu yoydan uchta oyoq kafti arteriyalari boshlanib, II, III, IV, V barm oqlam ing oraliq yuzala- riga tarqaladi va oyoq kafti arteriyasi shoxi bilan qo'shiladi. Orqadagi katta boldir arte riyasi boldirdan ichki to'piqning orqa to m onidan oyoq kaftiga o'tad i va medial hamda lateral shoxlarga bo'linadi. 1. O y o q k a f t i n i n g i c h k i a r t e r i y a s i oyoq kaftining ichki tomoni dan boradi va undan oyoq kafti suyaklari oldiga kelganda oyoq kafti arteriyasi ravo- g'iga qo'shiladi va atrofdagi muskullarga tolalar berib tarqaladi. 2. O y o q k a f t i n i n g t a s h q i a r t e r i y a s i oyoq kaftining ta shqi tomonidan yo'naladi, oldinga borib, oyoq kaftining ichki tomoniga keskin buriladi va oyoq panjasining orqa arteriya tarm og'i bilan qo'shilib oyoq kaftining arteriya yoyi (ravog'i)ni hosil qiladi. Arteriya ravog'idan chiqqan tarmoqlar oyoq kafti muskullariga, kaft va panja suyak oraliqla riga tarqaladi. A R T E R IY A Q O N T O M IR L A R IN IN G T A R M O Q L A N IS H T A R T IB I Arteriya qon tomirlari organizm rivojlanishida boshqa a’zolar bilan ularga bog'liq holda o'tadi. Shuning uchun har bir arteriyaning paydo bo'lishi va uning organizmda joylanishida unga bog'liq bo'lgan a ’zolaming tuzilishi va rivojlanishi muhim vazifani bajaradi. Arteriyalar organizm ning alohida a ’zolar rivojlanishi qoidasiga bog'liq holda tuzilgan. 163-rasm. Oyoq kafti ustki yuzasidagi arteriyalar. 1 - ichki to'piqning arteriya to'ri; 2, 3, 6 - o y o q k a fti u stk i a rteriy a la ri; 4 - y o y s im o n arteriya; 5 - oyoq kafti chuqur arteriyasi tarmog'i; 7 - oyoq bar- moqlarining ustki arteriyalari; 8 - oyoq kafti yonbosh arteriyasi; 9 - qaytib o'tuvchi arteriya; 1 0 - boldiming oldingi arteriyasi. www.ziyouz.com kutubxonasi A ’ZO SIR T ID A G I A R T E R IY A Q O N T O M IR L A R I Arteriya qon tomirlari organizmning bir butunligiga itoat qilib rivojlanadi va joylashadi. Ebmrion taraqqiyoti davrida a’zolar — nerv sistemasining atrofida to'planib rivojlanganidek qon tomirlar ham nerv naychasi va nervlar bilan birga yonma-yon rivojlanadi. Masalan, aorta orqa miyaga parallel yoki u bilan birga yo'naladi. Shu bilan birga orqa miyaning har bir segmentiga mos tolalar ham beradi. Umuman arteriyalar embrion taraqqiyoti davrida nervlar bilan birga rivojlanib, ular bilan parallel yo'naladi va nerv-qon tomirlar tutamini hosil qiladi. Masalan, qo'lda arteriya qon tomiri oraliq nervi bilan birgalikda yo'nalsa, oyoqda quymich nerviga yo'ldosh bo'ladi. Organizmdagi barcha nerv-qon tomirlar tutamiga yana qo'shim cha ravishda vena, limfa qon tomirlari ham qo'shiladi. Nerv-qon tomirlar tutami o'zaro bir-biriga funksional uzviy bog'liq bo'lib, umumiy parda bilan o'raladi va organizmda bitta hayotiy muhim — neyrogumoral vazifani bajaradi. Embrion rivojlanishida asta-sekin paydo bo'lgan organizmning ayrim bo'laklari va qismlariga qarab qon tomirlar ham o'zgaradi hamda turli guruhlarga ajraladi. Masalan, organizmda ko'krak, qorin bo'shliqlari va unda joylashgan a’zolar paydo bo'lishi bilan birga qon tomirlar ham ikki (pariyetal va visseral) guruhga bo'linadi: pariyetal arteriya tomirlari bo'shliqlarni chegaralab turgan devoriga tarqalsa, visseral shoxchalar ularning ichida joylashgan a’zolarga boradi. Organizm rivojlanishida paydo bo'lgan qo'l-oyoqlarning har biriga faqat bittadan (asosiy) qon tomiri qo'lga (o'm rov osti arteriyasi), oyoqqa (tashqi yonbosh arteriyasi) boradi. Gavdaning qolgan bo'lagida esa qon tomirlar rivojlanishidagi segmentlar holati saqlanib qoladi. Masalan, ko'krakda qovurg'a oraliq arteriyalari, belda esa bel arteriyalari bo'ladi va hokazo. Organizmdagi ko'pgina arteriya qon tomirlari juft bo'lib, ular, odatda, gavdaning ikki tomonida simmetrik shaklda joylashadi. Lekin qorin bo'shlig'ida charvilaming paydo bo'lishi bilan yuqorida ko'rsatilgan qoida qisman o'zgarib, organizmda toq arteriya qon tomirlari ham vujudga keladi. Odatda, arteriya qon tomirlari organizmning asosiy skelet suyaklari miqdoriga qarab joylashadi. Masalan, umurtqa pog'onasining old tomonidan bitta asosiy qon tomiri - aorta yo'naladi. K o'krak qafasida esa har bir qovurg'aga bittadan arteriya qon tomiri to 'g 'ri keladi. Q o'l, oyoqda arte riya qon tomirlari suyaklar miqdoriga qarab o'zgarib tarqaladi. Jumladan, yelka va sondagi bittadan naysimon suyakda bir donadan asosiy qon tomiri bo'ladi. Bilak bilan boldirdagi ikkitadan suyakka esa ikkitadan arteriya qon tomiri (bilak, tirsak va katta boldir, kichik boldir arteriyalari) to 'g 'ri keladi. Q o'l va oyoq panjalaridagi mayda suyaklar nursimon joy- lashganligidan ularning arteriya qon tom irlari ham nurga o 'x sh ab tarmoqlanadi. www.ziyouz.com kutubxonasi A R T E R IY A Q O N T O M IR L A R IN IN G A S O S IY P O Y A D A N A ’Z O L A R G A Y O ‘N A L IS H T A R T IB I Qon tomirlar sistemasining rivojlanishida paydo bo'lgan hamma arteriya qon tomirlarida ham bir xilda qon oqmaydi. Odatda, embrion rivojlanishida paydo bo‘lgan birlamchi arteriya qon tomir sistemasining asosiy joylari (stvollari)dan a’zolarga uning yaqinida to 'g'ri burchak hosil qilib shoxchalar beradi, bunday qon tomirlardan qon osongina yo'naladi, lekin birlamchi paydo b o 'lg a n arteriy a qon tom iri sistem asin in g eng chekk asida (periferiyasida) joylashgan tomirlarda qon qiyinlik bilan oqadi. Shuning uchun asosiy qon tomirlardan a’zolarga qon to 'g 'ri yo'nalsa, qon tomirlar saqlanib qoladi. Qolgan qon tomirlar esa asta-sekin yo'qolib ketadi. Na tijada asosiy arteriya poyasi tarmoqlari a’zolarga deyarli hamma vaqt to 'g 'ri, ularning yaqin joyidan boshlanadi. Buni yurak chap qorinchasi dan boshlangan aortaning birinchi tarm og'i yurakning o'ziga boradigan arteriyalar misolida yaqqol ifodalash mumkin. Bundan tashqari, arteriya lar a’zolaming rivojlanishidagi joylanish tartibiga qarab ham shoxlanadi. Shuning uchun qorin bo'shlig'ida joylashgan asosiy arteriya poyasi — aortadan birinchi galda m e’daga, keyin esa birin-ketin ingichka va y o 'g 'o n ichaklarga boradi. Shu tariqa qon tomirlarning a’zolarga eng yaqin va to 'g 'ri borish qoidalari aniqlangandan keyin organizmda joylashgan qaysi asosiy arteriya qon tomir poyasidan shoxlanganligini bilish mumkin bo'ladi. Qon tomirlarning asosiy (magistral) poyalari hamma vaqt organizm ning bukiladigan tomonlaridan kanallarda, turli ariqchalarda muskullar, fassiyalar bilan o'ralgan holda joylashadi. Masalan, yelka, bilak va tirsak arteriyalari qo'lning oldingi (volyar) yuzasidan yo'naladi, oyoq arteriyasi esa oldin sonning oldinga bukiladigan yuzasidan tizzaga asta-sekin (orqa tomonga) taqim yuzasiga o'tib, so'ngra boldirga yo'naladi. Arteriyalaming yuqorida k o 'rsa tilg a n tartib d a y o 'n a lish i ularni ja ro h a tla n ish d a n , organizmning ayrim qismlari bukilganda haddan tashqari cho'zilishdan yoki qon to'xtab qolishidan saqlashga imkoniyat tug'diradi. Bulardan tashqari, qon tomirlar organizmning kamroq jarohatlanadigan joylaridan yo'nalishini ham eslatib o'tish lozim. Buni to 'rt oyoqli hayvonlardagi qon tomirlarning organizmning faqat oldingi (ventral) bo'lagida joylashib, orqa (dorzal) yuzasida bo'lm asligidan ham ko'rish mumkin. Shuning uchun aorta va uning tarmoqlari ham umurtqa pog'onasining old tomoni dan yo'naladi, umumiy uyqu arteriyalari esa bo'yinning ventral yuzasida joylashib, orqa yuzasida magistral qon tomirlar bo'lmaydi. Arteriya qon tomirlari a’zolarga hamma vaqt ulaming ichkari bukilgan (asosiy magis tral qon tomirga qarang) tomonidan boradi. Masalan, buyrak arteriyasi buyrakning bukilgan medial (aortaga qaragan) tomonidan ichkarisiga kiradi. www.ziyouz.com kutubxonasi O rganizm da tarqaladigan arteriyalarning diam etri ular boradigan a’zolarning hajmiga emas, balki bajaradigan vazifalariga qarab o'zgarib turadi. Masalan, siydik chiqarish kabi muhim vazifani bajaradigan buyrak arteriyasining diametri ichaklarning arteriya qon tomiridan unchalik farq qilmaydi. Chunki organizmga keraksiz va zararli bo'lgan ortiqcha suyuqlik (siydik) organizmdan tez va qisqa vaqtda chiqishi lozim. Buyrakning esa bunday muhim vazifani zudlik bilan bajarishi uchun uning tarkibidan ko'proq qon o'tishi zarur. Ikkinchi boshqa misolni olaylik. Organizmga zarur bo'lgan gormon ishlaydigan qalqonsimon bez kekirdakka qaragan da ancha kattaroq diametrli qon tomiri bilan ta’minlangan. Aks holda qalqonsimon bez yetarli miqdorda qon bilan ta’minlanmaydi, natijada gormon kam ishlanadi. Shu sababli organizmdagi gormon ishlaydigan hamma bezlar qon tomirlarga yaqin joylashgan bo'ladi. Jumladan, qal qonsimon bez tarmoqlarni unga yaqin joylashgan uyqu, o'm rov osti arteriyalari va aortadan olsa, buyrak usti bezi esa aorta va buyrak arteriyalaridan oladi. Arteriya qon tomirlari organizmning harakatchan qismlarida, ayniqsa qo'l-oyoqlarda ko'proq o 'zaro bir-biri bilan anastomozlashib, arteriya ravoqlarini, to'rlarini hosil qiladi. Arteriya to'rlari ko'proq b o 'g 'im atrof- larida uchraydi. Shu bilan q o 'l yoki oyoqning bukilishi natijasida asosiy qon tomirlari siqilsa-da, arteriya to'rlari bo 'g'im lam i yetarli qon bilan ta’minlab turadi. Y O N L A M A (K O L L A T E R A L ) Q O N A Y L A N IS H I Organizmning ayrim qismlari va alohida a’zolarda asosiy (magistral) qon tomirlaridan tashqari, yordamchi bir qancha mayda arteriya qon tomirlari ham bo'ladi. Ayrim hollarda ana shu asosiy qon tomirlardan biri jarohatlanishi, operatsiya vaqtida kesilishi, boylanishi yoki qondan paydo bo'lgan to'g'anoq — tromb bilan tomir teshigi bekilib, qon o 'ta olm asligi m umkin, lekin bu vaqtda a ’zolarga, organizm ning ayrim qismlariga qon mayda yonlama qon tomirlar orqali boradi. Natijada mayda qon tomirlar sharoitga moslasha borib, ulaming diametrlari asta-sekin kattalashadi, yo'nalishlari esa ilon iziga o'xshab o'zgara boradi. Pirovar- dida yonlama qon aylanish sistemasi hosil bo'ladi. Asosiy qon tomirlardan yuqorida ko'rsatilganidek, qon oqmay qolsa, u holda a’zo yoki organizmning qon tomirsiz qolgan bo'lagiga dastlab qon yonlama mayda qon tomirlar orqali tarqaladi. Keyinchalik organizmning yashash sharoitiga moslanish layoqati yaxshi rivojlanganligi sababli asta- sekin qon tomirlarning yangi anastomozlari hosil bo'ladi, oxiri qon aylanish sistemasi avvalgi normal holiga qaytadi. Bu holat qon tomirlar xirurgiyasida muhim rol o'ynaydi. www.ziyouz.com kutubxonasi Tomirlar sistemasida aytilganidek, arteriyalar yurakdan aorta va o'pka arteriyasi bo'ylab yo'nalib, mayda tolalarga, so'ngra kapillarlarga o'tadi. Venalar kapillarlardan yig'ilib, yiriklashadi va oxiri yurakka quyiladi. Vena qon tomirlarining devori arteriya qon tomirlariga o'xshab uch qavatdan tuzilsa-da, yupqa bo'ladi. Vena qon tomirlari yuza (teri ostida) va chuqur (arteriyalar bilan birga) yo'naladi. Venalarning tuzilishidagi yana bir farq — ularning k o'p qismida qopqa (klapan)lar bo'lib, ular yurak tomon yo'nalayotgan qonning teskari oqishiga (ayniqsa, qo'l-oyoqlar- da) yo'l qo'ym aydi. Vena klapanlari ochiq tomoni yurak tomonga qaragan cho'ntakka o'xshab tuzilgan. Venada qonning yurishida muskullarning qisqarishi, aponevrozlar, ko'krak qafasidagi manfiy bosim va nihoyat, yurakning qisqarib-kengayishi katta ahamiyatga ega. Odatda, venalar yo'ldosh arteriya nomi bilan ataladi. Masalan, son arteriyasi bilan yo'nalgan vena son venasi deb ataladi. Yuqori kovak vena sistemasi Yuqori kovak vena 6— 8 sm uzunlikda bo'lib, ko'ks oralig'ining ol dingi bo'lagida o'ng va chap tomondagi yelka-bosh venalarining q o'shi lishidan hosil bo'ladi (164-rasm). Bu vena pastroqqa tushib yurak xaltasi (perikard) dan o'tib, yurakning o 'ng bo'lmachasiga quyiladi. Quyilish joyidan bir oz yuqoriroqda toq venani qabul qiladi. Yuqori kovak vena devo rida muskul tolalari kam u ch ray di, klapanlar bo'lmaydi. T o q v e n a ko'ks oralig'ining orqa qismida umurtqa pog'onasining o'ng to m onida jo y la sh ib , bel v en alarin in g yig'indisidan hosil bo'ladi. Bu vena yuqoriga ko'tarilib, ko'krak qafasiga kirgach toq vena nomi bilan yana yuqori ga ko'tariladi, o 'ng bronxni kesib o'tib 164-rasm. Yuqori va pastki kovak venalar. I - pastki qalqonsimon vena; 2 - ichki bo'yinturuq venasi; 3 - o'mrov osti venasi; 4 - chap yelka- bosh poyasi; 5, 6 - yarim toq vena; 7 -q o v u rg 'a oraliq venalari; S - b e l venasi; 9 - ichki yonbosh venasi; 10 - tashqi yonbosh venasi; I I - umumiy yonbosh venasi; 12 - pastki kovak vena; 13 - toq vena; 14 - yuqori kovak vena. www.ziyouz.com kutubxonasi yuqori kovak venaga quyiladi. Toq vena ko'krak qafasi devoridan va unda joylashgan a’zolardan vena qonini qabul qiladi. Bundan tashqari, yarim toq vena ham toq venaga quyiladi. Y a r i m t o q v e n a chap bel venalaridan hosil bo'lib, yuqoriga ko'tariladi, ko'krak qafasiga kirib, umurtqa pog'onasining chap tomonida joylashadi va toq venaga quyiladi. Yarim toq vena ko'krak qafasining chap devoridan va shu yerda joylashgan a ’zolardan vena qonini qabul qiladi. Y e l k a - b o s h v e n a l a r i bir juft o 'n g va chap tomonda bo'lib, o'm rov osti va bo'yinturuq venalarining qo'shilishidan hosil bo'ladi. 1 . I c h k i b o ' y i n t u r u q v e n a s i (165-rasm). Bosh skeleti bo'shli g'idagi egatlar bilan miyaning qattiq pardasi varaqlari orasida hosil bo'lgan bo'shliqlar qon tomir vazifasini bajaradi. Ana shu bo'shliqlardan to'plan gan vena qoni yig'ilib, bo'yinturuq teshigi orqali tashqariga chiqadi va bo'yin d an b o 'yin turuq venasi b o 'lib davom etadi. Vena bo'yinda uyqu arte riyasi va adashgan nerv bilan birga umumiy pardada o'ralib yotadi. Ichki bo'yinturuq venalari o 'n g tomonda ham, chap tomonda ham o'm rov osti venala ri bilan burchak hosil qilib qo'shiladi. Ichki bo'yinturuq venasiga kalla suya gining tashqi tomonidan, halqumdan, tildan, yuzdan, qalqonsimon bezdan vena tomirlari quyiladi. Bulardan tashqari, ta shqi b o 'y in tu ru q venasi ham ichki bo'yinturuq venasiga quyiladi. 2. T a s h q i b o ' y i n t u r u q v e n a s i jag ' orqa tomoni, ensa sohasida gi venalarning qo'shilishidan boshlanib, to'sh-o'm rov-so'rg'ichsim on muskulning old tomonidan kesishib o'tib, o'm rov osti venasiga yoki ichki bo'yinturuq ve nasiga quyiladi. Bu venaga bo'yinning oldingi yuzalaridagi venalar quyiladi. 3. O l d i n g i b o ' y i n t u r u q v e n a s i engak osti yuzaki venalaridan boshlanib, pastga yo'naladi, o'ng va chap bo'yinturuq venasi; 3 - bosh vena; 4 - _______j __ • ____ 1________________ _____ kaft vena distomozining turi; 5 - tirsak tomondagi venalar to sh suyagining te- . , . , „ ° . . . . . j . . . oraliq venasi; о - asosiy vena; 7, pasida bo yin fassiyalari orasida bir-bin ko'krak va qorin terisi osti venalari; bilan qo'shilib, vena ravog'ini hosil qila- 9 -k a tta yashirin vena; / 0 - y u z di. Binobarin, operatsiya paytida vena venasi. 165-rasm. Teri osti venalari va ulaming anastomozlari. / - chekka yuza venasi; 2 - tashqi www.ziyouz.com kutubxonasi ravog'i e’tibordan chiqmasligi kerak. Aks holda jarohatlangan vena ravog'i- dan havo so'rilib, yurakni to'xtatib qo'yishi mumkin. Oldingi bo'yinturuq vena ravog'idan pastda tashqi bo'yinturuq venasiga quyiladi. 4. O ' m r o v o s t i v e n a s i . O 'm rov osti venasi qo'ltiq venasining davomi bo'lib, u narvonsimon muskullar oralig'idan o'tib, o'm rov suyagi bilan to'sh suyagi qo'shilgan joyga kelganda bo'yindan kelayotgan ichki bo'yinturuq venasi bilan qo'shilib, o 'n g va chap yelka-bosh venalarini hosil qiladi (166-rasm). Download 24 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|