Ozbekistоn Respublikasi Оliy va o’rta maxsus ta`lim vazirligi


Коллоид кимyoни реал жисмлар кимyoси деб номлаsh мумкин


Download 2.22 Mb.
bet69/96
Sana17.06.2023
Hajmi2.22 Mb.
#1522607
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   96
Bog'liq
1161 4.kampakt disk

Коллоид кимyoни реал жисмлар кимyoси деб номлаsh мумкин. Дархаqиqат, коллоид кимyoни принtsипиал аҳамиyaти, мустаqиллиги ва уни qизиqлиги ҳам ана shундадир.
Коллоид системаларнинг зарраchалари муҳитнинг молекула (ва ион) лари кo``ламидан анchа каттадир. SHунинг уchун “коллоид зарраchа – муҳит” дан иборат chегара сирт ҳосил бo`лади.
Суспензиyaларда бу сиртни кo`з билан yoки микроскоп билан кo`риsh мумкин. Лекин коллоид системаларда ба`зи зарраchаларни махсус оптик асбобсиз кo`риб бo`лмайди. Буни qайд qилиsh маqсадида уларни микрогетероген системалар деб атаймиз.
Ма`лумки, икки фазанинг chегарасида сирт eнергиya Есирт ҳосил бo`лади, у сирт yuза S га тo`ғри пропорtsионалдир:
Есирт = S
Агар дағал дисперс системани майда бo`лакларгаchа eзиб коллоид зарраchалар ҳосил qилсак, системадаги йиғинди сирт yuза бир неchа бор катталаshади ва демак сирт eнергиya ҳам ортади. Термодинамиканинг иккинchи qонунига биноан eркин eнергиya минимумга интилади, shунинг уchун коллоид системаларда o`з – o`зиchа борувchи жараyoнлар амалга оshади ва берилган ҳолда сирт eнергиyaни камайтиради.
Зарраchаларни муҳитдан адсорбtsиyaлани-shи yoки агрегаtsиyaланиshи, ya`ни коллоид –дисперс зарраchаларни бирлаshиб (yoпиshиб) дағал дисперс системалар ҳосил qилиshида eркин eнергиya камаyaди. Бунда система кинетик нуqтаи назардан беqарор ҳолатга o`тади. Буни та`qидлаб o`тиsh уchун (Н. Г. Песков томонидан) коллоид системаларни агрегатив –беqарор системалар деб атаsh таклифи киритилди. SHундай qилиб кинетик барqарор коллоид системалар o`з –o`зиchа агрегатив беqарор системаларга o`тади, ya`ни бузилади. Система бузилмасин десак, унга уchинchи компонент –стабилизатор киритиsh керак. Стабилизаторлар агрегатланиsh, солватланиshни олдини олади. Коллоид системалардан фарqли, барchа молекулyaр ионли eритмалар гомоген системалар qаторига киритилади ва улар chин eритмалар дейилади. YUqори дисперс системаларда мавжуд ортиqchа eркин eнергиya системани (химиyaвий системалардан фарqли) термодинамик беqарор qилиsh билан уларни тo`лиq олдинги ҳолатга келмайдиган, структур o`згариshларга уchрайдиган ва лабиллигини оshирадиган даражага олиб келади. Бу eса o`з навбатида материyaнинг eволyutsиyaсида жуда катта аҳамиyaт касб eтади. Боshqаchа qилиб айтганда, материyaни yuqори даражада тартибли shаклга –хаyoтга ундайди.
Ҳаyoтий жараyoнларни потенtsиал имкониyaти дисперс системаларни пайдо бo`лиsh маҳсули eкан дейиsh мумкин. SHуни qo`shимchа qилиб айтиsh мумкинки –ҳозирги кунда табиатshуносликда мавжуд комплекс биологик муаммолар ма`лум бир даражада дисперс системалар физик кимyoси асосида еchилмоqда. SHу сабабли дисперс системаларни (коллоид кимyoни) o`рганиsh кундан – кунга кенгайиshи кутилмоqда.

Download 2.22 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   65   66   67   68   69   70   71   72   ...   96




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling