O’zbekiston respublikasi oliy va o’rta maxsus ta`limi vazirligi namangan davlat universiteti oliy ma’lumotli kadrlarni pedagogik va kasbiy qayta tayyorlash markazi
Download 0.72 Mb.
|
aniq integral diplom ishi 2
- Bu sahifa navigatsiya:
- O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA`LIMI VAZIRLIGI NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI
- MK 09-19/01-GURUH TINGLOVCHISI AXMEDOVA IRODA NING
- MUNDARIJA KIRISH............................................................................................................
- Aniq integralning fizik va mexanik tatbiqlari 2.1.
- Sh.M.Mirziyoyev Mavzuning dolzarbligi.
- BMIning ob’ekti
- I BOB . integralning ta’rifi va uning xossalari Aniq integral
- Aniq integralning asosiy xossalari
O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O’RTA MAXSUS TA`LIMI VAZIRLIGI NAMANGAN DAVLAT UNIVERSITETI OLIY MA’LUMOTLI KADRLARNI PEDAGOGIK VA KASBIY QAYTA TAYYORLASH MARKAZI UMUM TA’LIM MAKTABLARIDA MATEMATIKA FANINI O’QITISH HUQUQINI BERISH BO’YICHA KASBIY QAYTA TAYYORLASH KURSI MK 09-19/01-GURUH TINGLOVCHISI AXMEDOVA IRODANING “Aniq integralni fizikaga tadbiqi” mavzusida yozgan BITIRUV ISHI MUNDARIJA KIRISH............................................................................................................ I BOB. Aniq integral tushunchasi va uning tadbiqlari Aniq integralning ta’rifi …………………. …………………………… Aniq integralning asosiy xossalari. ……………………………………. Аniq intеgrаl yordаmidа yoy uzunligini hisоblаsh.…………………… Aniq integral yordamida yassi figuralar yuzlarini hisoblash…………... Egri chiziq yoyi uzunligini hisoblash. ………………………………… Aylanma jism hajmini hisoblash……………………………………….. Trapetsiyalar formulasi………………………………………………… Simpson formulasi……………………………………………………... II BOB. Aniq integralning fizik va mexanik tatbiqlari 2.1. Aniq integralni bo’laklab integrallash … …………………………………. 2.2. Aniq integralni fizikaga tadbiqiga doir masalalar yechimi…………..…….. Xulosa va tavsiyalar…………………………………………………………... Foydalanilgan adabiyotlar ro’yxati………………………………………….. ANNOTATSIYA Aniq integralning tatbiq doirasi kengdir. Jumladan, yoy uzunligi, tekis shaklning yuzini, o‘zgaruvchan kuchning bajargan ishini, aylanma jismning yon sirtini, jismning og‘irlik markazini va boshqalarni toppish masalalari aniq integral yordamida hal etiladi. Undan keyin integralni hayotdagi boshqa sohalarga tatbiq etish mumkin va bu hozirda keng ko‘lamda qo‘llanadi. AННОТАЦИЯ Область применения приложения определённых интегралов очень широка. Например, определённый интеграл применяется при вычислении длины дуги кривых, площади плоских фигур, работы, выполненной переменной силой, площадей поверхностей вращения, нахождении центра тяжести тел, а также решении других задач. Кроме того определённый интеграл можно использовать для решения задач в других сферах жизни. ANNOTATION The sphere of using of the application of particular integrals is very wide. For example, calculations of the area of flat figures, length of an arch of curve volumes, bodies and the areas, surface of revolutions and others. Besides that it could be applied for solving tasks in different spheres of life. KIRISH Yoshlarimizning mustaqil fikrlaydigan, yuksak intelektual va ma’naviy salohiyatga ega bo‘lib, dunyo miqyosida o‘z tengdoshlariga hech qaysi sohada bo‘sh kelmaydigan insonlar bo‘lib kamol topishi, baxtli bo‘lishi uchun davlatimiz va jamiyatimizning bor kuch va imkoniyatlarni safarbor etamiz. Sh.M.Mirziyoyev Mavzuning dolzarbligi. Mamlakatimizda mustaqillik yillarida amalga oshirilgan keng ko‘lamli islohotlar milliy davlatchilik va suverenitetni mustahkamlash, xavfsizlik va huquq-tartibotni, jamiyatda qonun ustuvorligini, inson huquq va erkinliklarini, millatlararo totuvlik va diniy bag‘rikenglik muhitini ta’minlash uchun muhim poydevor bo‘ldi, xalqimizning munosib hayot kechirishi, jahon talablari darajasida ta’lim olishi va kasb egallashi, fuqarolarimizning bunyodkorlik salohiyatini ro‘yobga chiqarish uchun zarur shart-sharoitlar yaratdi. Yangi sharoitlardan kelib chiqib, “Ta’lim to‘g‘risida”gi va “Kadrlar tayyorlash milliy dasturi to‘g‘risida”gi O‘zbekiston Respublikasi qonunlariga, 2017-2021-yillarga mo‘ljallangan “O‘zbekiston Respublikasini yanada rivojlantirish bo‘yicha Harakatlar strategiyasi”, O‘zbekiston Respublikasi Prezidentining “Pedagog kadrlarni tayyorlash, xalq ta’limi xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish chora-tadbirlari to‘g‘risida”gi Qaroriga muvofiq, ta’lim bosqichlarining uzluksizligi va izchilligini ta’minlash, ta’limning zamonaviy metodologiyasini yaratish, davlat ta’lim standartlarini kompetensiyaviy yondashuv asosida takomillashtirish, o‘quv-metodik majmualarning yangi avlodini ishlab chiqish va amaliyotga joriy etish hamda pedagog xodimlarini qayta tayyorlash va ularning malakasini oshirish tizimini yanada takomillashtirish taqozo etadi. Qadim zamonlardan buyon odamlar ekin maydoni yuzalarini o`lchash uchun ekin maydonini kichik to`rtburchaklarga ajratib, so`ngra ularning yuzalarini qo`shib maydon yuzi kattaligini taqribiy topishgan. Xuddi shu usulni Arximed geometric figuralarni yuzasi va hajmini topishda qo`llagan. Nyuton barcha fizikaviy hodisalar differensiallash va integrallash amallarining ketma-ket takrorlanish natijasida ro`y berishini kuzatadi. Shu prinsipni qo`llab ko`pgina natijalarga erishadi. Shu sababli ham integral va differensial tushunchalari nyuton nomi bilan bo`g`liq. Integral tushunchasi matematik analizning asosiy tushunchalaridan biri bo’lib matematika, fizika, mexanika va boshqa fanlarning eng kuchli quroli hisoblanadi. Egri chiziqlar bilan chegaralangan yuzlarni, egri chiziq yoylari va uzunliklarini, hajmlarni, ishlarni, tezliklarni, yo’llarni, inersiya momentlarini va hokazolarni hisoblashga ishlarining hammasi integral hisoblashga keltiriladi. BMIning maqsadi: O‘quv jarayonida interfaol xorijiy usullarni qo‘llash kurs ishining to‘liq o‘zlashtirilishini kafolatlaydi. Bu jarayonda nazariy mashg‘ulotlarni olib boorish pedagogik texnologiyalarga asoslangan. Shuningdek, ma’ruza matnlari va amaliy mashg‘ulotlarga oid fan materiallari bilan birgalikda testlar, va videomateriallar bilan boyitish fanni sifatli o‘qitish uchun eng dolzarb muammolardan biri hisoblanadi. BMIning ob’ekti: maktab matematika kursini aniq integral bo’limini o’qitish jarayoni. BMIning predmeti: maktab matematikasi kursida anqi integralni boshqa fanlarga tadbiqini maqsadi, mazmuni, metodlari, vositalari va shakllaridan iborat. BMIning vazifalari: Mavzuga oid metodik adabiyotlarni, me’yoriy xujjatlarni, o’quv darsliklarni, metodik qo’llanmalarni o’rganish, taxlil qilish, umumlashtirish. Maktablar matematikasi kursida aniq integralni moxiyatini aniqlashtirish va o’qitishda interfaol metodlaridan foydalanishning samaradorligini ham nazariy, ham amaliy jihatdan o’rganib chiqish. Aniq integral xisoblashni metodlarini egallash bilan bog’liq bo’lgan bilim ko’nikma va malakalar tizimini aniqlash. BMI ni yozish davomida olingan natijalarni xulosa va tavsiyalar tarzida shakllantirish va taqdim etish. I BOB. integralning ta’rifi va uning xossalari Aniq integral Qadim zamonlardan buyon odamlar ekin maydoni yuzalarini o‘lchash uchun ekin maydonini kichik to‘rtburchaklarga ajratib, so‘ngra ularning yuzalarini qo‘shib maydon yuzi kattaligini taqribiy topishgan. Xuddi shu usulni Arximed geometrik shakllar yuzasi va hajmini topishda qo‘llagan. Nyuton barcha fizikaviy hodisalar differensiallash va integrallash amallarining ketma-ket takrorlanish natijasida ro‘y berishini kuzatadi. Shu prinsipni qo‘llab ko‘pgina natijalarga erishadi. Shu sababli ham integral va differensial tushunchalari Nyuton nomi bilan bog‘liq. Ma’lumki, Integral tushunchasi matematik analizning asosiy tushunchalaridan biri bo‘lib, matematika, fizika, mexanika va boshqa fanlarning eng kuchli quroli hisoblanadi. Egri chiziqlar bilan chegaralangan yuzalarni, egri chiziq yoylari va uzunliklarini, hajmlarni, ishlarni, tezliklarni, yo‘llarni, inersiya momentlarini va hokazolarni hisoblashga ishlarning hammasi integral hisoblashga keltiriladi. Ko‘pincha aniq integrallarni integral yig‘indining limiti sifatida bevosita hisoblash juda qiyin, chunki uzoq hisoblashlar talab qilinadi va amalda kam qo`llanadi. Shunga ko‘ra integrallar Nyuton-Leybnis teoremasi asosida hisoblanadi. matematik tahlilning eng asosiy amallaridan biridir. Yuzalarni, yoy uzunliklarini, hajmlarni, o’zgaruvchan kuchning bajargan ishini hamda iqtisodning bir qancha masalalari aniq integralga keltiriladi Ta’rif.  integral yig’indining  kesmaning  qismiy kesmalarga bo’linish usuliga va ularda  nuqtalarning tanlanishiga bog’liq bo’lmagan  dagi chekli limiti mavjud bo’lsa, bu limitga  funksiyaning kesmadagi aniq integrali deyiladi va
simvol bilan belgilanadi. Kattaligi o’zgaruvchan va 
formula bilan hisoblanadi. Aniq integralning asosiy xossalari 
Download 0.72 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|
funksiya bilan aniqlanadigan kuch moddiy nuqtani 
kesma bo’yicha harakatlantirganda bajarilgan 
ish